O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi X. S h e n n a y e V, T. B a y m u r a t o V sug‘urta ishi

Transport vositalari egalarining
fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha transport
vositasi birligidan bir yilda bir marta undiriladigan sug‘urta summasi
hajmidan sug‘urta tariflari stavkalari
1
(foizlarda)
Sug‘urta summalarining qabul qilingan hajmidan
sug‘urta mukofotlari tariflari (qonun hujjatlari bilan
belgilangan eng kam oylik ish haqining ellik baravari
miqdorida)
Transport vositalari

Yuridik shaxslar

Jismoniy shaxslar
Yengil avtomobillar,
avtobuslar 1,5
1
Yuk avtomobillari
2
1,5
Trolleybuslar, tramvaylar
1
—
Traktorlar, kombaynlar va
boshqa o‘ziyurar mashina
va mexanizmlar
1
1
Maxsus yengil avtomobillar
va mikroavtobuslar
1
1
Mototransport 0,5
0,5
Avtotransport haydovchilarining fuqarolik javobgarligini
sug‘urtalashning o‘ziga xos xususiyatlari mavjud. Bunda sug‘urta
tashkiloti va sug‘urtalovchidan tashqari uchinchi shaxs ham
ishtirok etadi.
Ammo fuqarolik javobgarligi sug‘urtasi bo‘yicha shartnoma
sug‘urtalovchi va sug‘urtalanuvchi (transport vositasi haydovchisi)
o‘rtasida tuziladi. Uchinchi shaxs esa shartnomada ishtirok
etmaydi, ammo shartnoma uning foydasiga tuziladi.
Tajriba shuni ko‘rsatadiki, avtotransport haydovchilariga
nisbatan sud orqali belgilangan jabrlanuvchiga to‘lanishi lozim
bo‘lgan zarar miqdori haydovchining bir yillik ish haqining
yarmidan ko‘pini tashkil etadi.
1
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «O‘zbekiston Respublikasida
transport vositalari va boshqa o‘ziyurar mashina hamda mexanizmlar egalari fuqarolik
javobgarligining majburiy sug‘urtasi to‘g‘risida» 1994-yil 30-dekabrda qabul qilgan
632-sonli qarori (mazkur qarorga Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 27-noyabrdagi
413-sonli qarori bilan qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritilgan).

---

1 4 0
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar

Mahkamasining «Xorijiy avtotransport
vositalarining O‘zbekiston Respublikasi
bojxona hududida bo‘lishining qo‘shimcha
shartlari to‘g‘risida» 2000-yil 12-yanvar
11-sonli qaroriga binoan, Qozog‘iston Respublikasi va
Turkmanistonning transport vositalari, boshqa o‘ziyurar mashina
va mexanizmlarining O‘zbekiston Respublikasi bojxona hududiga
kirib kelishiga tegishli litsenziyaga ega bo‘lgan sug‘urta tashkilot-
larining haydovchilarning uchinchi shaxslar oldidagi fuqarolik maj-
buriyati sug‘urtalanganligi to‘g‘risidagi polisi mavjud bo‘lgan
taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Davlat Bojxona qo‘mitasi O‘zbekiston
Respublikasining sug‘urta tashkilotlari bilan birgalikda bojxona
postlarida transport vositalari, boshqa o‘ziyurar mashina va
mexanizmlar egalarining uchinchi shaxslar oldidagi fuqarolik
javobgarligi sug‘urtasini amalga oshiradi. Bu javobgarlik sug‘urta
turini joriy etishga asosiy sabab shuki, chegaradosh mamlakatlar
tomonidan bir tomonlama tusda quyidagi chora-tadbirlar joriy
qilingan: Qozog‘iston Respublikasida — tashuvchining yo‘lovchi
oldidagi fuqarolik, huquqiy javobgarligi uchun turli avtotransport
vositalaridan sug‘urta yig‘imlari qo‘llanilayotganligi;
Turkmanistonda — Turkmaniston hududiga kirib kelayotgan
avtotransport vositalari egalaridan O‘zbekiston Respublikasida qabul
qilingan yig‘imlarga teng bo‘lmagan yig‘imlar belgilangan.
Shuni e’tiborga olgan holda 2000-yilning 1-yanvaridan boshlab,
Qozog‘iston va Turkmaniston Respublikalaridan kirib keladigan
transport vositalari uchun avtofuqarolik javobgarligining majburiy
sug‘urtasi joriy etildi. Quyida ana shu chegaradosh mamlakatlar
hududidan kirib kelgan transport vositalari haydovchilardan
undiriladigan sug‘urta mukofotlari miqdori keltirilgan (7-jadval).
Sug‘urta summasi miqdori Qozog‘iston Respublikasi avtotran-
sporti uchun:
— mol-mulkka yetkazilgan zararni qoplash uchun — 400 AQSH
dollari;
— o‘lim holatiga olib kelgan zararni qoplash uchun — 600
AQSH dollari.
Turkmaniston avtotransporti uchun:
— mol-mulkka yetkazilgan zararni qoplash uchun — 1000
AQSH dollari;