Oshqozon va o’n ikki barmoqli ichak yara kasalliklari, o’t pufagi va jigar kasalliklari

Davolash va oldini olish. O’tkir xolesistit va xolangitda, shuningdek kasallikning xronik formasi qaytalanganda, bemor o’rinda yotishi kerak. Jigar sohasiga grelka qo’yiladi, yiringli xolesistitda esa muz qo’yiladi. Bemorga №5 parhez stoli buyuriladi va ko’p miqdorda mineral suv (Essentuki, Borjomi muneral suvlari) ichish tavsiya etiladi. Xolesistit va xolangitni yiring paydo qiluvchi bateriyalar qo’zg’atgan bo’lsa, pinetsilin va boshqa antibiotiklar, shuningdek sulfanilamid preparatlari buyuriladi. O’tkir va surunkali shaklida mayda abesislar paydo bo’ladi.
Belgilari. Odatda kasallikni bemor deyarli sezmaydi. Dastlabki belgilardan biri qorinda davomli to’mtoq og’riq bo’lishidir. Kasallik aksariyat gavda temperaturasining yuqori bo’lishi, et uvishishi, bir necha kun davom etishi bilan kechadi. Badan sarg’aymaydi. Kasallik 2-3 sm kattalashganligi kuzatiladi. Ko’pincha og’riq nuqtalari bo’yin va ko’krak atrofida bo’ladi. Kasallikning o’tkir formasida leykositlar ko’payishi va ROE tezlashishi, bu hol uzoq davom etishi tufayli anemiya paydo bo’lishi mumkin. Oldini olish va davolash xronik xolilesistitdagi kabi.
O’t toshi kasalligi.
O’t toshi kasalligi ko’p tarqalgan bo’lib, ko’pincha yoshi 40 dan oshgan kishilarda, erkaklarga nisbatan ayollarda ko’proq uchraydi. Kasallikning paydo bo’lishiga: moddalar almashinuvining buzilishi, o’t pufagida o’t dimlanib qolishi (bu hol o’t tarkibidagi xolesterin kristall lahtalar holiga cho’kishiga imkon beradi), o’t pufagida yallig’lanish protsessi avj olishiga imkon beradigan infeksiya sabab bo’ladi. O’t toshlari tarkibiga qarab uch xil bo’ladi: a) xolesterili-oq yoki sarg’ish, olcha danagidan kattaroq bo’lib, bittadan yoki 2-3 tadan uchraydi; b) pingmintli-qo’ng’ir ba’zan binafsha rangli bo’lib, kattaligi qum zarrachasidan tovuq tuxumigacha; v) xolesterin, bilirubin va kalsiydan tashkil topgan aralash toshlar. Odatda toshlar, o’t pufagida bo’ladi, ba’zan o’t yo’llariga o’tishi ham mumkin.
Belgilari. Asosiy belgilardan biri o’ng qovurg’a ostida o’t sanchig’i xuruji tarzida qattiq og’riq bo’lishidir. So’rilayotgan tosh atrofidagi shilliq muskul tolalarining tortishib qisqarishi va shilliq pardaning yallig’lanishi tufayli og’riq xuruji tutadi. Bu hol shilliq pardaning shishib ketishiga va toshning qisilib qolishiga sabab bo’ladi. O’t sanchig’i xuruji, odatda to’satdan boshlanadi. U ko’pincha ovatlanish rejimiga rioya qilmaslik, o’gir jismoniy ish qilish, kuchli hayajonlanish oqibatida ro’y beradi. Ko’krak osti sohasidagi yoki o’ng qovurg’a ostidagi kuchli og’riq o’ng yelkada, o’mrov sohasi yoki o’ng ko’krakka tarqaladi. Og’riq bilan bir vaqtda ko’ngil aynish, qayd qilish hollari ro’y beradi. O’t sanchig’ida qorin devorining o’ng yarmida muskullar taranglashadi. Natijada ich qotadi, ba’zan qorin vaqtincha dam bo’ladi, siydik ajratish to’xtab qoladi. O’ng sanchig’i davrida gavda temperaturasi ko’tarilib, qonda leykositlar ko’payadi. Bu hol o’t pufagida yallig’lanish protsessining yashirin formasi paydo bo’lganligidan dalolat beradi. Og’riq xuruji bir necha minutdan bir necha soatgacha, hatto bir necha kun davom etishi mumkin. Og’riq xuruji bir necha kungacha cho’zilsa, badan sarg’ayadi. Siydik qorayib, axlat rangsizlanadi. Badandagi sariqlik, umumiy o’t yo’lining torayishi tufayli o’t suyuqligining o’n ikki barmoq ichak tomon oqib chiqishi to’xtaydi. Qonda bilirubin miqdori ko’payadi. Sanchiq xuruji tugagandan so’ng sariqlik ham yo’qoladi. Barcha og’riq belgilari tugagach, ba’zan o’t sanchig’i tosh ichakka ko’chib o’tishidan keyin yo’qoladi. O’t sanchig’i yillab tutmasligi yoki tez-tez qaytalab turishi mumkin. O’t toshi kasalligining oqibati ko’p jihatdan uning asoratiga bog’liq.