Основы пакета

brauzer
yoki Veb-
xizmat 
foydalanuvchisining agenti
ham deb ataladi, u ilovadan iborat bo‗lib, 
foydalanuvchining kompyuteriga o‗rnatiladi va u asosiy hamda muhim 

---

 
393
foydalanuvchining grafik interfysini quvvatlovchi bo‗lib xizmat qiladi. Bu 
interfeys orqali foydalanuvchi keng xizmatlar to‗plamiga ega bo‗lish imkoniyati 
bo‗ladi, bulardan asosiysi albatta, sahifalarni qidirish va ko‗rish ―veb-serfing‖, 
ko‗rib bo‗lingan sahifalar o‗rtasidagi yo‗nalishlarni belgilash (navigatsiya) va 
sahifalarga kirganlik haqidagi ma‘lumotlarni yig‗ish (tarixini yaratish). Sanab 
o‗tilgan xizmatlardan tashqari veb-brauzer foydalanuvchiga yana sahifalarning 
joylarini o‗zgartirish xizmatini ham beradi: ularni fayl ko‗rinishida diskda o‗zining 
kompyuterida saqlash, bosmaga chiqarish, elektron pochta orqali jo‗natish, sahifa 
doirasida qidirish, matn o‗lchamini va kodlashtirishni o‗zgartirish kabilardir hamda 
brauzerni joylashtirish kabilar.
Hozirda eng ko‗p tanilgan brauzerlar qatoridan Microsoft Internet Explorer, 
Mozilla kompaniyasining Mozilla Firefox hamda Google kompaniyasining 
Chrome joy olgan. Veb-serverga murojaat etuvchi Veb-brauzer bu yagona mijoz 
turi emas. Bu vazifani NTTR protokolini quvvatlovchi har qanday dastur va 
qurilma ham bajarishi mumkin va shuningdek mobil telefonlarning ko‗pchilik 
turlari ham. Bu holda ega bo‗lish uchun maxsus protokol WAP (Wireless 
Application Protocol – protokol bezprovodnix prilojeniy – simsiz ilovalar 
protokoli) ishlatiladi. 
Brauzer o‗z vazifasining ko‗p qismini veb-server bilan hamkorlikda 
bajaradi. Aytib o‗tilganidek veb-xizmatining mijoz va serveri tarmoq orqali NTTR 
protokoli bo‗yicha bog‗lanadilar. Bu bildiradiki , veb-xizmatini mijoz qismida 
NTTR ning mijoz qismi mavjud bo‗ladi, server qismida esa NTTR ning server 
qisimi bo‗ladi.[11] 
Veb-server
- bu ilova, u o‗rnatilgan kompyuter katalogida alohida 
obyektlarni saqlovchi va bu obyektlarga URL-manzil bo‗yicha egalik qilishni 
ta‘minlaydi. Hozir eng ko‗p tanilgan veb-serverlar bu Apache va Microsoft 
Internet Information Server. 

---