Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Qadimgi Sug'd (Sug'diyona) davlati va uning hududi. Qadimgi Sug'd arxeoiogik va yozma
manbalarda Sugdiyona Urta Osiyodagi kadimiy, tarixiy, madaniy viloyat xisoblanadi. Ilk marta
axamoniylar sulolasi vakillarining koyatosh xotirot bitiklarida Sugudi shaklida kad.eron saltanatiga tobe kil
n gan satrapliklardan biri mamlakatning nomi sifatida kayd etil gan. Sugdiyona 3 ta tarixiy geografik
xududni birlashtirgan: Samarkand Sugdi, Buxoro Sugdi va Kesh Naxshab Sugdi. Xar 3 kismi uzaro tabiiy
geografik uzaro

tabiiy chegaraga xali ega edi. Buyuk Ipak yulinnng markaziy tarmokdari Sugdiyona orkali utgan. Natijada Sugdiyona xaikaro savdo munosabatlarida muxim urin tutadi. Buyuk ipak yuli builab savdogarlaming kishlokdari, shaxarlarida esa uning maxallalari paydo bulgan. Sugd tili xaikaro til rolini ui nagan. Bu xol xitoy sayyoxlari tomonidan notugri tasvir uygotgan. Sugdiyona mil.aw.6-2 asrlarda avval axamoniylarga, sungra makedoniyalik Aleksandr tuz gan saltanatga, uning davomchisi Salavka davlatiga, YUnon-Baktriya tobe bulgan. Mil.avv. 2-1 aerlardan boshlab Sugdiyona uz musta uilliginn tiklashga kirishgan. Uning markaziy va maxalliy tangalari zarb kilina bo shla gan. Sugdiyona a sta sekin xar uch kiem chegaralarini uz atrofiga yiga boshlagan va konfederativ davlat uyushmasiga aylanib borgan.Mi. I ming у ill i kn ing 1 chi yarmida Sugdiyona kushonlar, xioniylar, abdaltar, kidarlar ta'sir i da bulgan. Arab istilosining boshlangich davridan to Sugd podshosi Turgar davri oxirigacha Sugdiyona uzining konfederativ xususiyatini saklashga xarakat kilgan. Turgardan keyin Sugdiyonada ixshidlar siyosiy xokimiyat tugab mam-t xalifatik tarkibiga kirgan

40. Ahamoniylar davlatining paydo bo'lishi va ularning O'rta Osiyo davlatlarini bosib olishi.

Axmoniylar podsholaridan Kir P mi I. aw. 545-539 yillarda SHarkiy Eron viloyatlari, Urta osiyoning Xorazm, Baktriya, Sugdiyona, Margiyona va sak kabilatam yashayotgan xsududlarini bosib oladi. Ammo Urta Osiyo xalklari doim erq ozodlik va xurlikni xamma narsadan ustun kuyganlar. Mil.avv.530 yilda massagetlar malikasi Tumarisning Kir ustidan kozongan galabasi bunga misol bula oladi. Axamoniylar shoxi Kir Pning tanadan judo etilgan boshini odamlar koni bilan tuldirilgan kopga solib, Tumaris "Odam koniga tuyomading, mana endi tuyoguncha ich", deb aytgan. Mil.aw.522 yilda podsholik taxtini egallagan Doro lga karshi Margiyonada Frada boshchiligida xal к kuzgoloni kutarildi. U bostirildi, 55 ming margiyonaliklar katl etildi. Axmoniylar xukmronligiga karshi karatilgan SHirokning jasorati xam ma'lumdir. Markaziy Osiyo xududining axamoniylar asoratidan batamom ozod bulishi bu ulkaning makedoniyalik Iskandar Zurkarnayn tomonidan egallanishi bilan boglikdir

41.