Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

2-davr

73. 
    Markaziy Osiyoda yerga egalik qilish munosabatlari
    

Ilk o‘rta asrlarda “qishloq hokimi” deb atalgan katta yeregasi – “dehqon”lar va ularning ekinzorlarida ishlovchi yersiz“kadivar”lar shakllandi. Yerda ishlash tartiblarining tubdano‘zgarishi aholi o‘rtasida tabaqalanishni yanada keskinlashtirgan. Qishloqlarda dehqonlarning mavqeyi ortib, katta-katta yerlarga

ega bo‘lib oldilar. Bu esa o‘z navbatida mamlakatning ijtimoiy hayotiga ta’sir o‘tkazdi. Yer egaligining tarkib topishi oqibatida mamlakatning ijtimoiy hayotida keskin o‘zgarishlar sodir bo‘ldi. Qishloq jamoalari yerli mulkdor dehqon va unga qaram bo‘lgan yersiz va erksiz kadivarlarga ajralib borgan. Qishloq jamoalari yerlarida yashab yer va suvdan iborat umumiy mulkka ega bo‘lgan erkin ziroatchilar tabaqasi kashovarzlar deb atalardi. Keyinchalik ularning ma’lum bir qismi yerlaridan mahrum bo‘lib, bora-bora kadivarlarga aylanibborganlar. Ayrim dehqonlar esa o‘z viloyatlarida hatto mustaqilhokim bo‘lib olganlar. Har bir katta yer egasining 30–40, 50–100 va ba’zan undan ortiq maxsus askarlar guruhi – chokarlari bo‘lgan.

73.