O’zbek ozi bilim soh Ta’lim so Ta’lim y kiston tos iq-ovqa yo hasi ohasi yo’nalishi respub shkent at mah og’LA

Neytrallashdagi chiqindilar.
Neytralizatsiya jarayonining samara-dorligi neytral yog‘ 
sifatiga va chiqindi miqdoriga bog‘liq. Chiqindi, bu soapstok bilan birga ajrab chiqadigan yog‘li 
moddalar bo‘lib, ulardan yog‘ni qayta ishlash sanoatida xomashyo sifatida foydalaniladi. 
Texnologlarning asosiy vazifasi shu chiqindilar miqdorini kamaytirishdir. Soapstokdagi 
yog‘, undagi yog‘ kislotalari bilan neytral yog‘larning yig‘indisidir. 
Yo =Yo
k
+ N
yo 

---

26
bu yerda : Yo - soapstokdagi yog‘; Yo
k
- neytral yog‘ni sovunlanishidan hosil bo‘lgan yog‘ 
kislotalari va erkin yog‘ kislotalarini sovun holida soapstokka o‘tgan yog‘ kislotalarini umumiy 
miqdori; N
yo
- neytral yog‘.
Soapstokdagi yog‘, soapstokning yog‘liligini ifodalaydi. Soapstok-dagi neytral yog‘larning oshishi 
N
yo
/ Yo
k
nisbat bilan aniqlanadi. Bu nisbat qancha kichik bo‘lsa, neytrallash jarayoni shuncha 
samarali boradi. 
Soapstok ilashtirib ketgan yog‘ miqdori (yog‘ massasiga nisbatan % da) Ch
yo
chiqindi miqdorini 
aniqlaydi va yog‘dagi erkin yog‘ kislotalarini % dagi miqdori X ga proporsional bo‘ladi.
Ch
yo 
= KX bundan K = Ch
yo
/X 
Demak neytralizatsiya jarayoni neytrallash koeffitsienti (K) bilan xarak-terlanadi, bu koeffitsient 
soapstokdagi yog‘ miqdori, yog‘dagi erkin yog‘ kislotala-ri miqdoridan necha marta kattaligini 
ko‘rsatadi. Neytrallash koeffitsienti yog‘ning turiga va neytrallash usuliga bog‘liq bo‘ladi. Erkin 
yog‘ kislotalari miqdori X, kislota soni bo‘yicha aniqlanadi. Tarkibida 18 uglerod atomli yog‘ 
kislotalari bo‘lgan yog‘lar uchun
X = 0,5 · K.s. , u holda Ch
yo
= K · 0,5 · K.s. 
Rafinatsiyalangan yog‘ning chiqish miqdori quyidagi formula bilan hisoblanadi:
Mr = 100 
∑
+
)
(
Й
Ч
bu yerda: 
∑
+
)
(
Й
Ч
- chiqindi va yo‘qotishlar yig‘indisi.