O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi toshkent arxitektura – qurilish instituti

Tayanch so`zlar: ish–harakat, nisbat, aniqlik, o`zlik, majhul, birgalik, orttirma.
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
1.Qaysi milliy bayramlarimizni bilasiz?
2.Qaysi va zamonaviy bayramlarimizni bilasiz?
3.Aniqlik va o`zlik nisbati haqida gapiring.
4.Majhullik va birgalik nisbati haqida gapiring.
5.Orttirma nisbati haqida gapiring.


Topshiriqlar
1-topshiriq:Quyidagi qo’shma fe’llarni fe’l nisbatlari bilan qo’llab gaplar tuzing.
Bajara olasan, ishlab yuribman, so’zlab berdik,borib kelamiz, ishlab turibsiz.
2- topshiriq:O’zbek tiliga tarjima qiling va fe’llarni nisbat shakllariga aylantiring.
Хаким изложил свою точку зрения. 2. Ты можеш перевести это на узбекский язык? 3. На нашем факультете организована работа кружка молодых поэтов и писателей. 4. На дом было задано выучить стихотворение Айбека «Na’matak».
3-topshiriq:Quyidagi gaplardagi fe’llarni nisbat qo’shimchalari bilan qo’llang.
1.Maqolning mazmunini so’zlab bering. 2. Do’stingdan iltimos qilib tur. 3. Hozircha mana shu kitobdan foydalanib turamiz. 4. Nikolay o’zbekcha kitoblarni o’qib turadi. 5. Men hozir dam olib yuribman. 6. Ertaga qishloqqa borib kelaman.

34-mavzu: Fe’lzamonlari
Reja:
1.O’tganzamonfe’lining ifodalanishi.
2.Hozirgizamonfe’lining ifodalanishi.
3.Kelasi zamon fe’lining ifodalanishi.

Fe’l ifodalagan ish-harakatning paytga munosabati fe’l zamonlarideyiladi. Fe’llarda uchta zamon mavjud:

1.O’tgan zamonfe’llari nutq paytidan oldin bajarilgan yoki bajarilmagan ish-harakatini bildiradi: yozdi, keldi, bordi.
O’tgan zamon fe’llari o’z navbatida besh turga bo’linadi:
-Yaqin o’tgan zamon fe’llari–diqo’shimchasi yordamida hosil qilinadi: keldi, bordim.
-Uzoq o’tgan zamon fe’llari –gan qo’shimchasi va edi, ekan fe’llarining tuslash yordamida hosil qilinadi: kelgan edim.