O’zbek tili va adabiyoti universiteti O’zbek filologiyasi fakulteti

13-savol:
L undoshining so’z boshida qo’llanishiga misol keltiring.

1. 
   Lola ~ lāla
   
2. 
   Lazgi ~ läzgi
   
3. 
   Limon ~ lïmān
   

4. Luli ~ lulï
5. Lag’mon ~ laγmān

Shevamizda fel o’zagidagi l undoshi ko’p hollarda tushib qoladi:

Kelsa ~ kelsa

Oling ~ āŋ
Olgan ~ āgan
Kelipti ~ kepti
Olguncha ~ āgunča
Kelgan ~ kegän
15- savol:
Sheva “j” lovchi shevami yoki “ž” lovchi shevami. Soʻz boshida “j” yoki “ž” undoshlari qatnashgan 10 ta misol.
Yoʻl ~ jöl
Yoqa ~ jāqa
Yoʻq ~ jöq
Yoʻlak ~ jöläk
Yeng ~ jeŋ
Yur ~ jur
Yomon ~ jāmān
Yurak ~ jurak
Yelka ~ jelkä
Yot ~ jāt
Yugur ~ jugur


16-sasol. Qoʻshma soʻzlarda fonetik oʻzgarish sodir boʻladimi? Bu yerda ~ bördä Beshta misol yoziy, fonetika oʻzgarishlarni izohlang.
Bu yerda ~ bäqqä
U yerda ~ äqqä
Shu yerda ~ šïgä
Oʻsha yerda ~ öšäqqä
Soʻzlar oʻzagidan oʻzgarib ketadi.
17-Savol. Soʻz boshida, soʻz oʻrtasida, soʻz oxirida tovush orttishiga misollar keltiring
Soʻz oʻrtasida bir i tovushi orttirib talaffuz qilinadi.
Aql ~ äqil
Ilm ~ ilim
Qadr ~ qädir
18-savol.
Soʻz urgʻusining turli turkumlaridagi soʻzlar boʻgʻinlariga tushishiga misol keltiring.
Ha`mma 1-boʻgʻinga tushadi
Bizning shevani oʻrganish jarayonida soʻz urgʻusini soʻzlardagi qaysi boʻgʻinni boshqasidan kuchli talaffuz qilinishiga qarab urgʻu turli turkumlaridagi soʻzlar boʻgʻinlariga tushganini uchratish mumkin.
Äytkän gäpigä` äččiγin kelli.
19-savol:
Shevada o’zidan katta notanishlarga nima deb murojat qilanadi.
Ayollarga:
Xola - xāla
Yanga - jängä
Opa - äpä
Moma - māma
Amma – ämmä
Erkaklarga:
Tog’a - tāγa
Amaki - ämäki
Aka - äkä
Buva - buva