Yozma nutqda tinish belgilarini qollanilish qoidasi
Nuqta va uning qo‘llanilishi
Nuqtaning yozuv belgisi sifatida ishlatilishi qadimgi arab manbalariga borib taqaladi. U o‘zbek tilida tinish belgisi sifatida XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlab ishlatila boshlangan. Nuqta o‘zbek tilida, odatda, quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi:
His-hayajonsiz aytilgan darak, buyruq gaplardan so‘ng:
Milliyistiqlolsharofatibilanyangichatafakkurvayangichafikrlashshakllanmoqda. O‘zingga ravo ko‘rmagan narsani boshqalarga ham ravo ko‘rma.Farzandlarimizdoimo sog‘lombo‘lsin. Atov gaplardan keyin:
Ilkbahor.Daraxtlarendikurtakyozaboshlaganpalla. Ismi, otasining ismi (ba’zan familiya ham) qisqartirilganda, ularning birinchi harfidan so‘ng:
M.Behbudiy,A.Fitrat,A.Cho‘lponkabiijodkorlarningnomihamishabarhayotdir. A.S.Pushkin-ruspoeziyasiningquyoshi. Nashriyot ishlarida, lug‘at va ma’lumotnomalarda shartli ravishda qisqartirilgan ayrim so‘zlarning birinchi harfi yoki bo‘g‘inidan so‘ng:
vash.k.(vashukabilar);s.t.(so‘zlashuvtilida);G‘.G‘.(G‘afurG‘ulom);Nav.(Navoiy);Toshk. (Toshkent). Qo‘shma gapning birinchi qismidan so‘ng kuchli to‘xtam bo‘lsa, mantiqan biri ikkinchisiga bog‘lanmagan qo‘shma gaplar orasida ham nuqta ishlatiladi. Bunday hollarda ikkinchi gap ammo, lekin, biroq, chunki, shuning uchun bog‘lovchilari bilan boshlanishi mumkin:
Bobodehqonyergabaraka urug‘ini ekish bilanband. Chunkidalalardaishqizg‘in. Ba’zi bir hollarda yil, oy, kunni ifodalovchi raqamlardan so‘ng ham nuqta qo‘yilishi kuzatiladi:
21.03.2010. Butunning qismlarini sanash uchun qo‘llanilgan arab raqamlaridan so‘ng ham nuqta ishlatilishi mumkin:
Tovushlarquyidagiturlargabo'linadi:1.Unlitovushlar.2.Undoshtovushlar. Hisob-kitob ishlarida nuqta belgisidan ko‘paytiruv alomati sifatida ham foydalaniladi: