O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq markazi

Nazorat savollari:

1. 
   O‘zbek xalqi oilaviy turmushida uchraydigan marosimlarni sanab bering?
   
2. 
   O‘zbek xalqi oilaviy marosimlarida qanday diniy e'tiqod xususiyatlari namoyon bo‘ladi?
   
3. 
   Farzand tug‘ilishi bilan bog‘liq marosimlar va urf-odatlarda qanday diniy e'tiqod izlari mavjud?
   
4. 
   Nikox to‘yi marosimlari bilan bog‘liq afsungarlik va diniy e'tiqodlar to‘g‘risida nimalarni bilasiz?
   
5. 
   Motam marosimlarida qanday qadimiy diniy e'tiqod izlari mavjud?
   

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz.2017
2. Mirziyoyev Sh.M. Konstitutsiya – erkin va farovon hayotimiz, mamlakatimizni yanada taraqqiy ettirishning mustahkam poydevoridir. // Xalq so`zi, 2017 yil 8 dekabr
3. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – Toshkent: O’zbekiston, 2017.
4. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi // Xalq so`zi, 2017-yil 23 dekabr
5. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. Toshkent: Ma’naviyat, 2008.
6. Ashirov A. O‘zbek xalqining qadimiy e'tiqodlari va marosimlari. -T. 2007.
7. Murodov M., Qoraboyev U., Rustamova R. Etnomadaniyat. Toshkent: Adolat, 2003.
8. Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. - T. 2007.
9. Jabborov I. O’zbeklar: turmush tarzi va madaniyati. -Toshkent:O’qituvchi, 2003.
10. Farg’ona vodiysi etnografiyasi va etnik tarixining dolzarb muammolari. Respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari. Namangan, 2003.
11. Qoraboyev U. Soatov G’. O’zbekiston madaniyati. -Toshkent: Tafakkur bo’stoni, 2011.
O’zbek xalqi moddiy madaniyatida qadimiy diniy tasavvurlar va e’tiqodiy qarashlar
Reja:
1. Turar joylar bilan bog‘liq urf-odatlarda qadimiy diniy e'tiqodlar.
2. An'anaviy milliy kiyimlarda qadimiy diniy tasavvurlar va afsungarlik.
3. Marosim taomlari va ularning mohiyati.
E’tibor bering!
Farg‘ona vodiysi o‘zbeklarida ham uy-joylarga o‘ziga xos muqqaddas dargoh sifatida. Xorazm rivoyatlarida ayrim devlarning nomlari ham saqlanib qolgan. Ko‘plab joylarda Ufrid, Hamza, Oqsuluv, Qoraxon kabi devlar nomlari mashhur bo‘lgan. «Ostonada turmushga chiqmagan qiz o‘tirsa baxtsiz bo‘ladi», «ostonda turib bo‘lmaydi, chunki biror bir kishisidan judo bo‘lgan odam ostonada turadi», «ostonada quloch kerib turib bo‘lmaydi, baraka to‘siladi», «ostonada turgan holda salomlashilsa, o‘rtaga sovuqlik tushadi», degan naqllar. Rivoyatlarga ko‘ra Afrig‘iylar va Arshakiylar sulolasining asoschisi Siyovush ham Buxoroning sharqiy darvozasiga dafn qilinganligi. An'anaviy milliy kiyimlar shakllanishi tarixiga nazar tashlar ekanmiz bir necha ming yillar mobaynida uning qator muhim funksiyalari tarkib topganligi. O‘zbeklarda chaqaloq tug‘ilganiga 3, 5, 7 kun bo‘lganda unga ilk marta ko‘ylak, ya'ni «chilla ko‘ylak» kiydirish odati. Ushbu ko‘ylak Farg‘ona vodiysida «chilla ko‘ylak», Toshkent, Samarqand, Buxoroda «it ko‘ylak» deb atalgan. Mahmud Qoshg‘ariyning yozishicha, belbog‘ XI asrda «qur», «qurmaq» deb atalgan. . O‘zbekistonning turli mintaqalariga xos mahalliy do‘ppilar – Marg‘ilon, Andijon, O‘sh, Shahrisabz, Toshkent, Buxoro, Boysun, Chust do‘ppilari mashhur bo‘lib, ularning «iroqi chorgul», «iroqi qurbaqa nusxa», «iroqi sanama», «tagdo‘zi», «yo‘rmado‘zi», «zamindo‘zi», «zardo‘zi», «tuspipa», «baxmash», «munchoq gulli», «oqlar nusxa», «toj nusxa», «qahramon nusxa», «paxta gulli nusxa», «xurshid nusxa», «kandakori nusxa» kabi turlari uchraydi. Vodiyda esa Qo‘qon, Marg‘ilon, Chust, Namangan, Andijon, Shahrixon do‘ppilari mashhur bo‘lgan.