so'zim izni qizg'anam iz. Odam hamisha — ochmi, to'qmi, qiynalib yashayaptimi, farovon yashayaptimi baribir shirin gapning gadosi. Shirin so'z insonning ruhiy ozug'i bo'lmaganida akademik shoirimiz G'afur G'ulom xalq boshiga oqimusibatlar tushgan yillarda “Bir о g 'iz shirin so 'z nondek arzanda” - deb yozmagan bo'lardi. Inson qalbiga ham oddiy va non kabi tabiiy shirin so'zlar bilan kirib bori- ladi. Biroq bunga hamma ham erisha olmaydi. Oddiy bo'lib ko'rin- gan muomala madaniyati o'ta murakkab, asrlar osha echimini top- gani holda amalda bajarilishi oqibo'lgan muammo. Chunki uni inson o'zi bajarishi kerak, bunga esa g'urur yo'l bermaydi. Uni engish, sindirish hammaning ham qo'lidan kelmaydi. Madomiki, shunday ekan, insonning o'zi muommo. A gar m u om m o b o'lm agan id a edi, G .B yuxner: “Inson tubsiz. Unga qaragan k ish in in g b oshi ayla- 90
nib ketadi” d em agan , E rkin V ohidov inson n i bejiziga “tirik say- yora” ga m engzam agan , A bdulla O ripov “H ar b ir inson - bir V atan” - deb atam agan b o'lardi. Inson sirligicha qolm oqda. O dam zod bir-b irini anglab etm aguncha olam tinch bo'lm aydi. B ir-b irini anglam og' uchun esa, eng avvalo, har kim o'zligini anglashi shart. Ko'ryapsizmi, qanchalar murakkabmiz?! Bundan cho'chimang, har narsaga qodir inson, muomala madaniyatini ham joyiga qo'ya oladi. O 'zingiz o'ylab ko'rganmisiz? Nima uchun ham ma yoshu qari chiroyli bo'lishni xohlaydi, nima uchun ko'zgu oldida o'zining u yoq bu yog'ini to'g'rilaydi? Nega? Odamlarga yoqish uchunmi? O'smir yoshidagilam ing va o'rta yoshdagi erkak-ayollar- dagi bu harakatni qanday baholaysiz? Keksa yoshdagilaming bu
