Jahon xo’jaligining shakllanishi ham bir necha bosqichlardan iboratdir.
1. (XV – XVII asrlar) – yangi yerlarning ochilishi – buyuk geografik
kashfiyotlar bilan bog’liq bosqich bo’lib, asosiy savdo yo’llari Hind va
Atlantika okeani orkali o’tgan. Buyuk Britaniya, Portugaliya, Ispaniya
Gollandiya kabi davlatlar eng katta mustamlakalarga ega bo’lgan va jahon
savdosiga sezilarli ta’sir ko’rsatgan;
2. (XVIII – XIXasrlar) – xalqaro savdo dunyoning barcha mamlakatlari va
regionlarini qamrab olgan davr. Xalqaro mehnat taqsimoti, jahon bozorining
rivojlanishi, mexanizatsiya va mashinalashgan sanoat Yevropaning bir
qancha mamlakatlari va AQSHda vujudga keladi;
3. Jahon iqtisodiyotining kengayishi( XIX asr oxiri XX asr o’rtalarini o’z
ichiga oladi) bunda transport, qit’alararo aloqalar, dunyo bozorining tez
rivojlanishi (etakchi davlatlar tomonidan dunyoni qayta bo’lib olinishi,
kapital migratsiyasi);
4. Jahon iqtisodiyotining chuqurlashuvi (XX asr oxiridan hozirgacha) yirik
mashina industriyasi, transport va dunyo bozorining birgalikda rivojlanishi,
jahon xo’jaligining globallashuv, integratsiyalash jarayonlarini
chuqurlashishi, yirik mintaqaviy integratsiyani vujudga kelish davri.
Har qanday jamiyatning shakllanishi va taraqqiy etishida shu jamiyatni
boshqara oladigan qonunlar dasturlar muhim ahamiyat kasb etadi. O’zbekistonda
ham jamiyat ijtimoiy – iqtisodiy xayotini yaxshilashga va erkin fuqarolik jamiyati
qurishga karatilgan bir qator qonunlar qabul qilindi: «Mulkchilik to’g’risida», «Korxonalar to’g’risida», «Kooperatsiyalar to’g’risida», «Ijara to’g’risida», «Tadbirkorlik to’g’risida», «Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to’g’risida», «CHet el investitsiyalari haqida», «Tashqi iqtisodiy faoliyat asoslari to’g’risida», «Soliq solish to’g’risida», «Dehqon 2
Ўзбекистон Республикаси иқтисодий-ижтимоий тараққиётининг мустақиллик йиллардаги 1990-2010
йиллардаги асосий тенденция ва кўрсаткичлари ҳамда 2011-215 йилларга мўлжалланган прогнозлари. Т.,
Ўзбекистон 2011 йил, 85-бет.
