O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi O’zbekiston respublika oliy va o’rta
Yüklə 0,87 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ikkinchidan
- Uchinchidan
|
Birinchidan, respublikamiz geografik nuqtai nazardan anklav davlat
hisoblanadi. Boshqacha qilib aytganda, O’zbekistondan bevosita dengiz yo’llariga 173
bog’liq muammolarni keltirib chiqaradi hamda mahsulot tannarxi va uning raqobatbardoshlik darajasiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan savdo-iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish esa katta transport xarajatlarini talab qilmaydi. Ikkinchidan, Markaziy Osiyo O’zbekistonda ishlab chiqarilayotgan tayyor mahsulotlar uchun yirik bozor hisoblanadi. Respublikamizda ishlab chiqarilayotgan tayyor tovarlar energiya va material sig’imining yuqoriligi, sifat darajasining nisbatan pastligi ularning raqobatbardoshlik darajasiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. SHu sababli tayyor mahsulotlarni xorij mamlakatlariga sotish ancha murakkab. Ichki bozor yetarli darajada to’yinmagan Markaziy Osiyo mamlakatlarida esa O’zbekiston - tayyor mahsulotlari raqobatbardosh hisoblanadi. Uchinchidan, mintaqa mamlakatlarida bir turdagi tovarlarni katta miqdorda ishlab chiqarish imkoniyatlari mavjud. Paxta, meva, sabzavot, ko’mir, gaz, neftь, oltin mintaqadagi davlatlarning deyarli barchasida ishlab chiqariladi. Ana shu tarmoqlarda mahsulot miqdori va sifatini belgilash bo’yicha kelishuvlarga erishish, bu mahsulotlarni qayta ishlash va ularni eksport qilish bo’yicha yagona siyosatni yurgizish maqsadga muvofiq. Agar mintaqadagi respublikalar jahon bozoriga alohida chiqsalar, ular o’zaro raqobatchiga aylanadilar, ularning birgalikda chiqishi mamlakatlar iqtisodiyotinig bozor konьyukturasiga bog’liqligini pasaytiradi va mahsulotlarning raqobatbardoshligini oshiradi. To’rtinchidan, Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan savdo-iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish boshqa sohalarda ham hamkorlik munosabatlarining faollashuviga olib keladi. Natijada yirik mablag’lar talab etuvchi ulkan investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun moliyaviy resurslarni birlashtirish imkoniyati yuzaga keladi. Ta’kidlash lozimki, savdo aloqalari mintaqada integratsion aloqalar rivojlanishi uchun asos bo’lib hisoblanadi. Savdo aloqalarining rivojlanishi esa, Markaziy Osiyoda bosqichma-bosqich erkin savdo zonalari, bojxona ittifoqi, umumiy bozor va yagona iqtisodiy hudud shakllanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Mintaqada iqtisodiy integratsiya jarayonlarining faollashuvi ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga quyidagi yo’nalishlarda ta’sir ko’rsatadi: - mintaqada integratsiya jarayonlarining chuqurlashuvi natijasida, eng avvalo, milliy xo’jaliklarning tarmoq tarkibi takomillashadi, chunki iqtisodiy hudud doirasida moddiy ishlab chiqarishning samarali tarmoqlarini tanlash va kapital qo’yilmalarni iqtisod qilgan holda import qilish maqsadga muvofiq bo’lgan mahsulotlar bo’yicha ishlab chiqarish quvvatlarini kengaytirishdan voz kechish imkoniyati paydo bo’ladi; - mintaqaviy integratsion tashkilotga a’zo bo’lib kirgan har bir mamlakatda zamonaviy ixtisoslashgan ishlab chiqarish tarmoqlari shakllanadi. Buning natijasida ishlab chiqarish xarajatlari pasayadi, mahsulot ishlab chiqarishning texnik darajasi va sifati yaxshilanadi; - fan va texnika sohasida yagona siyosat yuritish va integratsiyaning chuqurlashuvi natijasida fan-texnika taraqqiyotini jadallashtirish va uning natijalarini amaliyotga joriy qilish uchun qulay shart-sharoitlar yaratiladi; 174
o’zaro tovar ayirboshlash hajmi oshadi. Yirik miqdorda ishlab chiqariladigan tovarlar bo’yicha yagona eksport siyosati yuritish natijasida esa ularning jahon bozoridagi mavqei yaxshilanadi, jahon bozori kon’yukturasidan o’z manfaatlari yo’lida foydalanish uchun imkoniyat paydo bo’ladi; - Markaziy Osiyo bo’yicha xizmatlar umumiy bozorining shakllanishi Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|