O`zbekiston respublikasi aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalari davlat ko`mitasi

Matematik o`zgarmaslar va arifmetik amallar

Asosiy matematik o`zgarmaslar:
Pi – son ; I –i mavhum son; infinity – cheksizlik; Gamma – Eylera o`zgarmasi; true, false – mantiqiy o`zgarmaslar, mantiqiy rost va yolg’onlar
Arifmetik amal belgilari:
+ - qo`shish; – - ayirsh; * - ko`paytirish; / - bo`lish; ^ - darajaga ko`tarish; ! – faktorial.
Taqqoslash belgilari: <, >, >=,<=, <>, =.

Butun, ratsional va kompleks sonlar

Maple da sonlar haqiqiy (real) va kompleks (complex) sonalarga bo`linadi.. Kompleks sonlar algebraik ko`rinishda z=x+iy kabi yoziladi va buyruqlar satrida quyidagi ko`rinishga ega :

> z:=x+I*y;

Haqiqiy sonlar butun va tatsional sonlarga bo`linadi.
Butun sonlar (integer) o`nli yozuvda, ratsional sonlar 3 xil ko`rinishda bo`ladi:

1. 
   Bo`lish operatori yordamida ratsional kasr ifodasi.Masalan: 34/83;
   
2. 
   Qo`zg’aluvchi vergul (float), masalan: 3.4;
   
3. 
   Ko`rsatkichli formada, masalan: 1,734*10^(-17) son 1,73410^-17 sonini bildiradi.
   

Mapleda grek harflarini poligraf ko`rinishda yozish mumkin. Buning uchun buyruqlar satrida grek harfining nomi teriladi. M.:  harfini olsak,ishchi maydonga alpha so`zini kiritish kerak.
Grek harflari va uning nomlanish jadvali:
 - alpha - beta  - gamma  - delta  - epsilon - zeta  - eta  - theta  - ita
 - kappa  - lambda  - nu  - mu  -xi  - pi  - rho  - sigma  - upsilon
 - phi  - chi  - psi  -omega
Grek harflarini maxsus menyu yordamida ham ifodalash mimkin.

§2. Maple tizimining funksiya va buyruqlari.

Buyruqlar sintaksisi

Maplening standart buyruqlari buyruqlar nomidan va parametrlaridan tashkil topgan bo`lib, ular aylana qavslar ichida ko`rsatiladi.: command(p1, p2,
…). Har bir buyruq oxirida (;) yoki (:) belgisi qo`yilishi kerak. (;) nuqtali vergul kiritish ishlari tugatilgandan keyin tezda natijani ko`rsatilishini ta’minlaydi. (:) ikki nuqta belgisi esa buyruq bajarilsada natijani ekranda namoyon etmaslikni bildiradi.
(%) foiz belgisi mavjud buyruqni chaqirishda xizmat qiladi.. Bu belgi yozuvlarni qisqartirish maqsadida mavjud buyruqlar o`rnini bosishda muhim rol o`ynaydi. Masalan:

> a+b-2*c;

a+b-2c
> %+c;
a+b-c.
O`zgaruvchini berilgan qoida bo`yicha o`zlashtirish uchun o`zlashtish(:=) belgisidan foydalaniladi.
Maple yuklanganda to`liq yuklanmaguncha uning buyruqlari ko`rinmaydi.
Buyruqlarning katta qismi chaqiruv berilganda avtomatik yuklanadi.
Boshqa buyruqlar standart kutubxonada vbuyruqlar bajarilishidan oldin readlib(command) buyrug’I bilan chaqirib olinishi mumkin.(bu yerda command – chaqirilgan buyruq nomi). Maplening boshqa buyruqlari maxsus dasturosti kutubxonada, nomlangan jild(paket) larda saqlanadi.
Bu buyruqlari paketini dasturni yuklash vaqtida chaqirish mumkin.
Paketlardan buyruqlar chaqirishning ikki usuli bor:

1.