O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent

Yo‘ldoshning bachadon devoridan ko‘chganligidan
dalolat beradigan belgilar 
Uchinchi bosqichda yo‘ldosh ko‘chishi va jinsiy yo‘llar orqali
tashqariga itarilib chiqishi kuzatiladi. Bu bosqich ancha vaqtgacha
cho‘ziladi, ya’ni asoratsiz kechganda 1–2 soatga boradi. 300 ml qon
yo‘qotganda va homiladorning ahvoli og‘irlashsa, asoratli kechish
hisoblanadi. Shuning uchun yo‘ldosh ajraganligidan dalolat beradigan
belgilarni aniq bilish katta ahamiyatga ega. Ular quyidagilardan iborat:
1) bachadon tubining balandligi va shaklining o‘zgarishi (Shreder
belgisi). Yo‘ldosh ajragandan so‘ng bachadon devori qalinlashadi, torayadi,
tubi kindikdan yuqoriga ko‘tariladi va o‘rta o‘qdan o‘ngga og‘adi;
2) kindik tizimchasi tashqi kesilgan qismining uzayishi (Alfeld belgisi).
Kindik tizimchasiga bog‘langan ipak 10–12 sm ga pastga tushadi;
3) qov bitishmasi yuqorisida qorin devorining tashqariga bo‘rtib qolishi,
bachadonning pastki qismiga ajralgan yo‘ldosh tushganda hosil bo‘ladi;
4) ajralgan yo‘ldosh qinga tushganda dard tutishi hosil bo‘ladi;
5) kuchanish vaqtida kindik tizimining uzayishi kuzatiladi;
219

---

6) qov bitishmasidan yuqoriga qo‘l panjasini ko‘ndalang qilib bosib

ko‘rilganda, agar yo‘ldosh ajralmagan bo‘lsa, u holda kindik tizimchasi
qisqaradi, aks holda uzunligi o‘zgarmaydi (Kustner-Chukalov belgisi).
Uchinchi bosqichda yuz berishi mumkin bo‘lgan asoratlarga:
– ajralgan yo‘ldosh chiqishining kechikishi;
– bachadon devoridan yo‘ldosh ajralish jarayonining buzilishi kiradi.
Ko‘pincha bachadonning qisqaruvchanlik qobiliyati susayganda, pardalarda
patologik o‘zgarishlar paydo bo‘lganda va kamdan-kam hollarda yo‘ldosh
bachadon devoriga chuqur o‘sib kirganida kuzatiladi. Bunda qon ketishi kabi
asoratlar xavfi kuchayadi.
Uning sabablariga:
– tug‘ish yo‘li yumshoq to‘qimalarining yirtilishi;
– yo‘ldosh bo‘laklarining bachadon devorida qolib ketishi;
– bachadonning gipo va atoniyasi kiradi.
Tug‘ish yo‘li yumshoq to‘qimalarining yirtilishi tufayli qon ketganda
jarohatlar tikiladi. Yo‘ldosh bo‘laklari qolib ketganda qon ketsa, u holda qo‘l
yordamida bachadon devoridan o‘sha bo‘lak olib tashlanadi. Gipo va
atoniyada tashqaridan va tashqi-ichki uqalash usullaridan foydalaniladi,
bundan tashqari, bachadonni qisqartiruvchi vositalar yuboriladi, qorin
aortasini qo‘l bilan bosish qo‘llaniladi. Yo‘ldoshning bachadon devoridan
ajralishi buzilganda uni qo‘l bilan ajratib olish usuli qo‘llaniladi.
Tug‘ilgan chaqaloq holatini baholashda Apgar shkalasidan
foydalaniladi.