O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent

Tug‘ishni qabul qilish 
Homilani tashqariga itarish bosqichida ayol tug‘ish krovatida, o‘ziga
qulay holatda chalqanchasiga yotadi. Qolgan hollarda esa boshi va yelkasi
ostiga qo‘shimcha yostiqlar qo‘yiladi. Chaqaloq boshi yorib chiqish
bosqichida doyalik qo‘llanmalarini qo‘llashga to‘g‘ri keladi. Bu
217

---

qo‘llanmalar tug‘ish kanalining devorlarini, oraliq soha a’zolarini va

chaqaloqni shikastlanishdan saqlaydi.
Tug‘ishni qabul qilish quyidagi ketma-ketlikdan iborat.
1. Chiqib kelayotgan chaqaloq boshini boshqarish, bunda o‘ng
qo‘lning 3 ta barmog‘ini yumshoq tomoni bilan chaqaloq boshiga tekkizib
turiladi, bu esa dard tutgan paytda bosh harakatini sekinlashtirish va uning
tez to‘g‘rilanishining oldini oladi. Dardlar orasidagi muhlatda o‘ng qo‘l
barmoqlari qin halqasining ichki yon devori to‘qimalarini cho‘zilishdan
saqlaydi, bu holatga «to‘qimalar kelishuvi» nomi berilgan. Buning uchun
dardlar orasidagi muddatda dillig‘ va kichik lablar sekin-asta tug‘ilayotgan
boshning ensa qismidan sidiriladi, yangi dard boshlanganda «to‘qimalar
kelishuvi» bartaraf bo‘lib, yana tez yorib chiqish va boshning barvaqt
to‘g‘rilanishi kechiktirilishi ta’minlanadi, bu juda muhim hisoblanadi.
2. Boshni chiqarib olish. Ensa qismi tug‘ilgandan so‘ng, uning
chuqurchasi qov bitishmasiga tiraladi, shundan so‘ng kuchanish taqiq-
lanadi. Qin halqasining yon tomonlarini asta-sekin sidirish yo‘li bilan
boshning tana qismi chiqariladi. Keyin esa chap qo‘l bilan boshni ushlab
oraliq soha to‘qimalarini undan sidirib to‘g‘rilanadi. Sekinlik bilan boshni
to‘g‘rilash natijasida boshlanishida peshona, so‘ngra yuz qismi va iyagi
ko‘rinadi. Agar oraliq sohaning yirtilish xavfi tug‘ilsa, u holda qaychi
yordamida kesish kerak.
3. Yelka sohasining tug‘ilishi. Tug‘ilgan chaqaloq boshining yuz
qismi onasining chap yoki o‘ng soniga buraladi. Agar bu jarayon kechiksa,
u holda ikki qo‘lning kaft yuzalarini chaqaloq quloqlari ustiga qo‘yib,
oldin pastga tortib oldingi yelkalar qov bitishmasi ostiga chiqarib
keltirilgandan so‘ng, boshni yuqoriga tortib pastki yelkalar chiqarib
olinadi.
4. Tananing tug‘ilishi. Yelkalar tug‘ilgandan so‘ng ikki tomondan ikki
qo‘llab chaqaloqning ko‘krak qafasidan ushlab yuqoriga tortiladi, bunda
hech qanday qiyinchiliksiz tananing pastki qismi tug‘iladi.