O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya-fayllar.org
JAROHATLAR Teri va shilliq qavatlarining mexanik shikastlanishi natijasida
jarohatlar paydo bo‘ladi. Ba’zi hollarda jarohatlar organizmning chuqur
joylashgan to‘qimalarida va ichki organlarda ham kuzatiladi.
Jarohat klinikasi undan qon silqib, ochilib qolishi, qon oqishi va
og‘riq bo‘lishi bilan tavsiflanadi.
To‘qimalarni shikastlovchi asbob qanchalik keskir bo‘lsa, jarohatdan
qon oqishi shunchalik kuchli bo‘ladi. Hamma jarohatlanishlarda ham qon
oqishi tashqariga bo‘lavermaydi, ba’zan qon tomirlardan to‘qimalarga va
bo‘shliqlarga quyilib, tarqoq gematomalar hosil bo‘lishiga olib keladi.
Shuningdek, parenximatoz (g‘ovak) organlarning jarohatlanishi ham
ko‘plab qon oqishiga sababchi bo‘lishi mumkin.
Jarohatlanishlardagi og‘riq, uning intensivligi:
1) jarohatlangan nerv retseptorlari va o‘zaklarining soniga;
2) shikastlangan kishi organizmining reaktivligiga;
3) jarohatlovchi qurolning xususiyatiga va jarohat olish tezligiga
bog‘liq.
Qurol qanchalik o‘tkir va jarohatlovchi omil tezligi katta bo‘lsa, u
bilan bog‘liq og‘riq shunchalik sust darajada rivojlanadi. Og‘riqning
qanday darajada ekanligi jarohatlangan joyning innervatsiyasiga bog‘liq
bo‘ladi. Ma’lumki, yuz, barmoqlar, chot va jinsiy organlar juda boy
innervatsiyalanganligi uchun, ulardagi og‘riqlar kuchli bo‘ladi.
Jarohatlardagi og‘riq odatda qattiq (jizillatadigan) bo‘lib, uning shiddati,
tomir urishining chastotasiga bog‘liq holda ortib va kamayib turadi.
Jarohatlangan sohaning ko‘taribroq qo‘yilishi va qulay joylashtirilishi
natijasida og‘riq kamayadi va 2 soat davomida og‘riq to‘liq to‘xtashi
mumkin.
Jarohatning ochilib qolishi uning kattaligiga, chuqurligiga va terining
elastik tolalari buzilishiga bog‘liq. Shuningdek, jarohatning ochilib qolish
darajasi to‘qimaning shikastlanish xususiyatiga ham bog‘liq. Yuzdagi
Langer chiziqlariga nisbatan ko‘ndalang joylashgan jarohatlarning ochilib
qolishi, bu chiziqlarga parallel joylashgan jarohatlarga qaraganda katta
bo‘ladi.
