O’zbekiston Respublikasi mustaqilligining qo’lga kiritilishi Mus
Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari. O‘zbekiston
Respublikasi mustaqil taraqqiyot yo‘liga kirgach, O‘zbekistonga xos va
mos fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari vujudga keldi. Xususan,
hozirda deyarli jahonning barcha mamlakatlarida bu institut mahalliy o‘zini
o‘zi boshqarish deb atalsa, O‘zbekistonda esa fuqarolarning o‘zini o‘zi
boshqarishi deb ataladi.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilingach fuqarolarning
o‘zini o‘zi boshqarish tizimining huquqiy zamini mustahkamlandi. Konstitutsiyaning
105-moddasiga ko‘ra, «Shaharcha, qishloq va ovullarda,
shuningdek, ular tarkibidagi mahallalarda hamda shaharlardagi mahallalarda
fuqarolarning yig‘inlari o‘zini o‘zi boshqarish organlari bo‘lib, ular ikki
yarim yil muddatga raisni (oqsoqolni) va uning maslahatchilarini saylaydi».
Shunday qilib, fuqarolar yig‘ini ma’lum muddatda to‘planib ish yuritadigan
o‘zini o‘zi boshqarish vositasi bo‘lsa, rais, uning maslahatchilari
doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi tuzilmadir.
Prezidentning 2017-yildagi farmoni asosida fuqarolar yig‘inlarining
uyushmasi sifatida fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyatini
muvofiqlashtirish bo‘yicha respublika kengashi tashkil etildi. O‘zbekiston
Respublikasi Bosh vaziri, Qoraqalpog’iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi
raisi, viloyatlar va Toshkent shahar, tumanlar va shaharlar hokimlariga
tegishincha Respublika kengashi, hududiy kengashlarga jamoatchilik asosida
raislik qilishi belgilandi. Respublika kengashida tashkiliy ishlar va uslubiy
masalalar bo‘yicha rais o‘rinbosari, shuningdek Respublika kengashi hamda
hududiy kengashlarda yoshlar ishlari, diniy-ma’rifiy masalalar, keksalar
va faxriylar ishlari bo‘yicha rais o‘rinbosarlari lavozimlari joriy etildi.
Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarida jamoatchilik asosida faoliyat
yuritadigan fuqarolar yig‘ini raisining o‘rinbosari – yoshlar masalalari
bo‘yicha maslahatchi lavozimi joriy etildi.
