namoyon qila olinishi uning asta-sekinlik bilan malakaga aylanishiga olib keladi. Harakat malakasi - bu faoliyatni shunday bajarish qobiliyatiki, unda diqqat faoliyatning natijasi va sharoitiga yo’naltirilib, uning tarkibiga kiradigan ayrim harakatlami nisbiy e'tibor bilan bajara olishdir.Bilim va tajribalar asosida egallangan harakat malakalari harakat faoliyati jarayonida harakatlami avtomatlashmagan holda boshqarish qobiliyatidir.Jismoniy tarbiya jarayonida ikki xil ko’rinishda bo5lgan harakat malakalari hosil qilinadi: a) yaxlit harakat faoliyatini amalga oshira olish; b) har xil murakkablikda bo’lgan alohida harakatlami bajara olish malakalari.Malakaning o’ziga xos belgilari: 1. Harakat faoliyati tarkibiga kimvchi alohida harakatlami bajarilishiga uncha e'tibor bermay bajarish. Bunga harakatni bajarish jarayoni avtomatlashuvining boshlanishi hisobiga erishiladi. 2. Harakatni avtomatlashgan darajada bajarish o’rgatish natijasi yoki hayotiy tajriba amaliyoti natijasidir. 3. Harakat faoliyatining avtomatlashgan holda bajarilishida ong yetakchi o’rinni egallaydi. Harakat malakasi shakllanishida faoliyat mazmuni avtomatlashmay, ayrim harakatlaming ijrosi jarayoni, ayrim elementlar tuzilishi avtomatlashadi. 4. O’quvchining ongi asosan o’zak tarkibiy qismlarga, sharoitning o’zgarishi hisobiga va harakat vazifasining ijodiy hal qilinishiga yo’naltiriladi. 5. Harakat malakasi yuqori turg’unlikka ega. Bu shuni ko’rsatadiki, boshqa sharoitda harakat faoliyati bajarilishining buzilishiga oz imkoniyat bo’ladi (masalan, boshqa sport zali, boshqa jihoz, tomoshabinlar kuzatuvi). 6. Harakat malakasi uchun harakatlardagi malum tizimning mavjudligi va o’ziga xosligi.ayni paytda jismoniy tarbiya uchun xos 2.2.Bo‘laklab o‘rgatish ya‘ni yaxlit mashq uslubi Bu uslubning mohiyati harakatning alohida qismlarini ulaming kelgusida yaxlit qilib qo’shilishini nazarda tutib dastlabki o’rgatilishdan iborat. Bu uslubning to’laqonli singdirilishi ko’pincha harakat faoliyatini taqsimlab yuborish zarurati vaimkoniyatini tushunish bilan bog’liq. Shuningdek, amaliy mahorat ta'limnmg vazifalari bilan muvofiqlikda amalga oshiriladi. Murakkab harakat uni tashkil etuvchi unsurlaming mexanik tarzda qo’shilishi natijasini ifodalaydi. Taqsimlab yuborish qismlar bo’yicha oVgatish uslubining o’ziga xos xislatidir. Biroq qismlami o rgatishmng o’zi birdan-bir maqsad emas. U faqat yaxlit xarakatlaming oVganilishini yengillashtirishning boshlang’ich bosqichiga xizmat qiladi. Tugallanish - umuman asosiy harakatdir. Harakatlami taqsimlab yuborish usullari xilma-xil bo’lishi mumkin. Biroq ulardan har biri pirovardida mashqlaming yaxlit shakli vujudga kelishiga olib keladi. Ular o’zining vazifasi va tabiati jihatidan yaxlit harakatning “qismlari - unsurlari” bilan chuqur farqlarga ega emas. Murakkab harakatdan qandaydir unsumi boTib yuborayotib (masalan, arqonda rostlangan qoTlarga osilishda oyoqlami oldinga bukish), biz jismoniy mashqni vujudga keltiramiz. U keltirilgan misolda tirmashib chiqishning ushbu usuli uchun yakunlovchi boTib hisoblanadi. Yakunlovchi mashq biror-bir harakatning yaxlitligicha ta'lim vazifalarini taxminiy yechish orqali o’zlashtirishni yengillashtirish uchun qo’laniladi.Yakunlovchi mashqlar tizimini yaratishga harakatni o’rgatish uchun moTjallangan uning ma'lum unsurlarini ajratish va qismlarga boTib yuborish yoTi bilan erishiladi. Yakunlovchi mashqlar miqdori, harakatni taqsimlab yuborish xususiyati ulami qoTlash muddati va navbatiga bogTiq. Bulaming hammasini o’qituvchi o’rgatiladigan harakatning murakkabligi va o’quvchilar tayyorgarligini hisobga olgan holda ta'limning aniq vazifalariga
