O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi

aloqadorligi: a) harakat malakasi harakat sifatlarining rivojlanishi bilan bog’liqdir. Eng awalo, aynan o’sha harakat malakasiga oid harakat sifatlari rivojlanadi;
b) harakat malakasi uchun maxsus xususiyatga ega bo’lgan harakat sifatini rivojlantirish bir vaqtning o’zida boshqa sifatlami rivojlantirishdan samaraliroq kechadi. Masalan, qisqa masofaga yugurishda tezlik rivojlanadi, lekin tezlik kuch, chidamlilik va boshqa sifatlami optimal rivojlantirganidagina natijaliroq rivojlanadi. Harakat faoliyatlarini o’rgatishning samaradorligi jismoniy bilim va jismoniy rivojlanganlik darajasi ko’rsatkichlari bilan aniqlanadi. Bilimlar tizimi va harakat faoliyatlari egallanishini to’g’ri tashkil etgan pedagogik jarayon, albatta, jimson rivojlanganlik ko’rsatkichlarining oshishiga olib keladi Bilim berish vazifalarining hal qilinishi tarbiyaviy vazifalaming amalga oshirilishi bilan birga yuz beradi. O’quv fani tarbiyaning umumiy vazifalarini hal etishga o’z ta’sirini o’tkazmay qolmaydi, Jismoniy tarbiyaga xos boTgan ko’p qirrah vazifalaming
barchasi harakatni bajara olish va harakat malakasining shakllanishiga bogTiqdir. Bu jarayonga xos qonuniyatlami bilish harakat faoliyatlarini o^qitishning barcha bosqichlaridagi mazmunning to’g’ri va ratsional boTishini ta'minlaydi, harakat
faoliyatlarini egallashdagi notekisliklarga barham beradi va ta’limda shaklni o’zgartirib yo’lga qo’yish uchun imkoniyat yaratadi, darslar tizimini talab darajasiga yaqinlashtirish, ta>yorlov va yoTlanma beruvchi mashqlardan samarali foydalanib, malakani ijobiy va salbiy ko’chirishni ta'minlaydi. Harakat faoliyatlarini o’qitish jarayonida tananing u yoki bu qismida harakatni
boshqarish xususiyati o’zgaradi, natijada harakat faoliyatini allash darajasi ortadi. B.A.Ashmarin bu jarayonni quyidagicha ifodalagan:Harakat faoliyatini o’rgatish
Harakatni Harakat Oliy tartibdagi bajara bilish malakasi harakat Maxsus bilimlarga ega bo’lish O’quvchi (shug’ullanuvchi) maxsus bilimlar bazasida va tizimli mashqlar natijasida harakat faoliyatini bajarish uchun belgilangan imkoniyatlar chegarasiga yetadi, takomillashtirish uchun chek imkoniyatlarga ega bo’ladi. Harakat faoliyatini egallashning uch bosqichga bo’linishi shartlidir. Bosqichlaming turg’un chegaralari mavjudligi bilim berish vazifalarini belgilash
va uni hal qilish uchun qulaydir. Eski tajribalar, bilimlarga tayanib bajara olishning shakllanishi harakat faoliyatini egallash jarayonidan boshlanadi. Harakatni bajara olish - bu harakat faoliyatining har bir bo’lagiga o’quvchining diqqat-e'tiborini to’plash sharti asosida o’rganilayotgan harakat faoliyatidir. Harakat alomatlari - to’la, bir butun harakat faoliyati tarkibidagi harakatlami boshqarish avtomatlashmagan holda bajariladi. Natijada o’quvchining ongi harakatning har bir elementi qanday bajarilishini sintez qilish bilan o’ta band bo’lib, ish yuqori darajadagi quwat sarflash hisobiga iqtisod qilinmay, ahamiyatli darajadagi charchashga dosh berish hisobiga bajariladi. Harakat vazifasini bajarish usuli turg’un emas (takrorlashlaming maromi turlicha). Bu bosqichda harakat vazifasini oson, ko’p quwat sarflamay hal etish usuli izlanadi. Harakatni bajara bilish harakat faoliyatini birinchi o’rganayotganlar chetlab o’tadigan xatolardan xoli bo lgan faoliyat emas. Harakatni bajara olish asosan ijodiy izlanishlar orqali taqqoslash, solishtirishlar, harakatni bajarish usullarini baholash, ulami bir butun harakat faoliyatiga birlashtirish bolib, bilim berish uchun katta imkoniyatlami ochadi. Harakatni bajara bilish harakat faoliyatini egallashning shunday darajasiki, xususiyatiga ko’ra u barcha yo5llanma bemvchi mashqlarga tenglashtiriladi.Harakatli mashqlami ko’p marotaba stereotip tarzida takrorlash
ko’nikma hosil qilishga olib keladi. Bunga takrorlash vaqtida harakat tuzilishiga jiddiy o’zgarishlar kiritilmagan va harakat bir xil sharoitlarda bajarilgan taqdirdagina erishiladi.O’rganilgan harakatning nisbatan doimiy sharoitda tizimli