O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq dаvlаt pedаgogikа universite ti
Yüklə 7,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dekorativ usulda har xil buyumlardan tuzilgan natyurmort rangtasvirini ishlash.
|
20-rasm.
21-rasm. Germana Demina-Interyer. Qog’oz, Akvarel 36 Xona ichini kompozitsiyaning bir komponenti sifatida tasvirlash ham oson emas. U ko‘pincha tasvir etilayotgan voqelikning yordamchi bir foni vazifasini o‘tasada, unga muhim bo‘lak sifatida yondoshilishi kerak. Masalan, interyerni chiziqli perspektiva holati to‘g‘ri topilmas ekan kompozitsiyaning fazoviy o‘lchamlari va ifodaviyligining haqqoniy aks etishi mumkin bo‘lmay qoladi. O‘z navbatida atrof-muhit ham kompozitsiyaning umumiy g‘oyaviy mazmunini belgilovchi unsurlardan biri hisoblanadi. Yuqorida keltirib o‘tilgan ma’lumotlardan shu narsa ayon bo‘ladiki, demak, interyer, fazo, atrof-muhit va vaqt kompozitsiyasining mazmunli chiqishida muhim rol o‘ynovchi, o‘zaro bir-biri bilan bog‘liq holda tasvirlanadigan zarur kompozitsiyaning faktorlari ekan. Shu sababdan ularning tasviriga katta e’tibor bilan yondashish zarur. Intererda aks ettiriladigan har turli kompozitsiyalarni bajarishdan avval albatta ko‘plab yordamchi eskizlar, qoralama lavha suratlar ishlanishi kerak. Ulardan foydalangan holda kompozitsiyada xonaning qanday qismi tasvir etilishi topiladi. Perspektiva ko‘rinishining qurilishi tahlil etib belgilab olinadi. Bunda albatta rang, fazoviylik holatlari tus, soya-yorug‘lik munosabatlari orqali ifodalanadi. Dekorativ usulda har xil buyumlardan tuzilgan natyurmort rangtasvirini ishlash. Xayotining so‘ngi yilida Van Gog 850 dan ortiq rangtasvir asarlari va 1000 dan ortiq qoralama va qalamchizgilar ishladi. Boshqa rassomlar singari Van Gog ham tinimsiz o‘z ustida ishladi. Rangtasvir ishlamoqchi bo‘lgan har bir kishi Van Gogga o‘xshab progressiv yutuqlar yo‘lidagi mashaqqatli mehnat samarasiz bo‘lmasligini o‘ziga shior qilib olmog‘i lozim. Akvarel texnikasini o‘rganish yanada qiyinroq hisoblanadi. Buning uchun ijodiy jarayonda zarur texnika, ko‘nikma va malaka, sabr–toqat, juda ko‘plab qoralama va ranglavhalar bajarish kerak bo‘ladi. Ayniqsa dekorativ ranglavhalarini bajarish mashg‘ulotlarida bunday tezkor ranglavhalar ishlash juda foydali. Insoniyat qadimdan hayvonot olami va tabiat bilan chambarchas bog‘liq holda hayot kechirib keladi. Shuning uchun musavvirlar azaldan tabiat go‘zalliklarini,olamini jonli bo‘yoqlarda tasvirlashga harakat qilganlar. Ana shunday rassomlarni yangilikka intiluvchan navator rassomlar deb ataydilar. Rassom dunyosi beqiyos, turli–tumandir. Tabiatan plastik shakl va chizgilar, holatlar va ranglar rassomlarga ilhom baxsh etadi va ularning shu janrda turli asarlar yaratishlariga turtki bo‘ladi. Dekorativ asarni tasvirlash borasida har bir talabaning kerakli bilim va malakaga ega bo‘lishi talab etiladi. Dekorativ asar yaratishda ranglar shakllar, chiziqlar va dog‘larning o‘yinini o‘rganishda, avvalo, tulumiga qarab turli tomondan tasvirlashni mashq qilish maqsadga muvofiqdir. Buning uchun ularni sinchiklab kuzatish lozim. Keyin tulumlarini tez chizishni mashq qilish orqali rasmni tasvirlashga o‘tiladi. Bu talabadan buyuk rassomlar ijodini kuzatish va taffakur qilish, o‘z ustida ishlash kerakligini ildiradi. “Dekorativ natyurmort - bu hech qanday hajm va realizmga ega bo‘lmagan tekis natyurmort tasviridir”. Ma’lum bo‘lishicha, dekorativ natyurmort shunday 37 natyurmort bo‘lib, unda hech narsa yo‘q! Ammo, aslida, dekorativ natyurmort - bu tabiatdagi eng qiziqarli narsalarning uyg‘unligi, bu ko‘proq ekspressivlik va emotsionallikka erishish uchun ehtiyotkorlik bilan tanlashdir. Lotin tilidan tarjima qilingan “dekor” so‘zi “bezatish” (“Men bezayapman”) degan ma’noni anglatadi. Demak, dekorativ san’at insonni o‘rab turgan narsalarni chiroyli qiladi. Agar biz obyektlarni hajmdan mahrum qilsak, biz buni biron bir sababga ko‘ra qilamiz, masalan, bezak yoki rangni yaxshiroq ochish uchun yoki natyurmortning ekspressivligini oshiradigan boshqa maqsadlar uchun. Dekorativ natyurmort yaratish - bu eng xarakterli xususiyatlarni bir vaqtning o‘zida aniqlash, shuningdek, tasvirni dekorativ elementlar bilan faol to‘ldirish bilan obyektlarning shaklini stilizatsiya qilish va umumlashtirish jarayoni. Yüklə 7,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|