Jismning temperaturasini bir gradusga oʻzgartirish uchun zarur boʻlgan issiqlik miqdori jismning issiqlik sigʻimi deyiladi:
(1)
Bu nisbat jismning t - temperaturadagi haqiqiy issiqlik sigʻimini ifodalaydi. Izoxorik protsessda berilgan barcha issiqlik temperatura va bosimni ortishiga sarflanadi. Izobarik protsessda esa gazga berilgan issiqlikning bir qismi gaz temperaturasining koʻtarilishiga, ikkinchi qismi tashqi ish bajarishga sarflanadi. Demak, bir gazning oʻzini bir xil sharoitda bir xil temperaturagacha qizdirilganda izobarik protsessda, izoxorik protsessdagiga qaraganda koʻproq issiqlik sarflash kerak boʻladi. SHuning uchun Sp>Sv boʻladi. ular orasidagi miqdoriy bogʻliqlik Mayer tenglamasiga koʻra aniqlanadi:
Cp-Cv=R (2)
Termodinamikada izoborik va izoxorik issiqlik sigʻimlarining nisbati keng qoʻllaniladi, K harfi bilan belgilanib-adiabata koʻrsatgichi deyiladi:
K=Cp /Cv Agar O dan t, 0C gacha oraliqdagi issiqlik sigʻimi jadvallarda berilgan boʻlsa, oʻrtacha issiqlik sigʻimi quyidagi tenglikdan topilishi mumkin:
Agar aralashmaning tarkibi gazning massasi boʻyicha berilgan boʻlsa:
(3)
Agar aralashmaning tarkibi hajmiy ulushlarda berilgan boʻlsa:
(4)
bu yerda:
Ci -aralashma komponentining massaviy issiqlik sigʻimi;
gi -aralashma komponentning massaviy ulushi;
ri- aralashma komponentning hajmiy ulushi.
MASALALAR YECHISH NAMUNALARI
1-Masala.Sigʻimi V=2 m3 boʻlgan idishda massaviy tarkibi CO2=35% karbonat angidrid, N2=60% azot va O2=5% kislorod gazlaridan iborat aralashmaning bosimi P1=0,6 MPa va temperaturasi t1=50 0S. Gazlar aralashmasi oʻzgarmas bosimda t2=140 0S temperaturagacha qizitilmoqda. Gazlar aralashmasining solishtirma gaz doimiysini, massasini va gazni qizdirishga sarflangan issiqlik miqdorini aniqlang.
