30 soat
IV. Mustaqil ta’lim mavzularini taqsimlanishi
Nuqtaning egri chiziqli koordinatalardagi tezlik, tezlanish. TSilindrik va sferik koordinatalarda nuqtaning tezlik va tezlanishi.
Qo’zg’almas nuqta atrofidagi xarakati. Eyler burchaklari. Aksoidalar
TSentroidalar. TSentroidaning geometrik talqini.
Nuqtaning murakkab xarakati; asosiy va qo’zg’aluvchi sanoq sistemalari; nisbiy ko’chirma va murakkab xarakatlari; tezliklarni qo’shish; Koriolis teoremasi; koriolis tezlanishi.
Sistemaning erkinlik darajasi soni. Bog’lanishlarning soni bog’lanishlarning reyaktsiyalari.
Planetalar harakati; butun olam tortishish qonuni. CHegaralangan ikki jism masalasi.
Fuko mayatnigi.
Qattiq jismning inertsiya momenti (o’qqa nisbatan va aralash) ; inertsiya tenzori. Inertsiya bosh o’qlari. Jismning bosh inertsiya momentlari.
Sistema kinetik energiyasining strukturasi.
Erkin kanonik almashtirishlar. Almashtirishning kanonik alomati.
Gamilьton – Yakobi tengmasi.
|
IV. 1. Mustaqil ta’lim mavzularini taqsimlanishi
|
|
4-semestr
|
|
№
|
Mustaqil ta’lim mavzulari
|
Soati
|
1
|
Nuqtaning egri chiziqli koordinatalardagi tezlik, tezlanish. TSilindrik va sferik koordinatalarda nuqtaning tezlik va tezlanishi.
|
2
|
2
|
Qo’zg’almas nuqta atrofidagi xarakati. Eyler burchaklari. Aksoidalar
|
2
|
3
|
TSentroidalar. TSentroidaning geometrik talqini.
|
2
|
4
|
Nuqtaning murakkab xarakati; asosiy va qo’zg’aluvchi sanoq sistemalari; nisbiy ko’chirma va murakkab xarakatlari; tezliklarni qo’shish; Koriolis teoremasi; koriolis tezlanishi.
|
2
|
5
|
Sistemaning erkinlik darajasi soni. Bog’lanishlarning soni bog’lanishlarning reyaktsiyalari.
|
2
|
6
|
Planetalar harakati; butun olam tortishish qonuni. CHegaralangan ikki jism masalasi.
|
2
|
7
|
Fuko mayatnigi.
|
2
|
8
|
Qattiq jismning inertsiya momenti (o’qqa nisbatan va aralash); inertsiya tenzori. Inertsiya bosh o’qlari. Jismning bosh inertsiya momentlari.
|
2
|
9
|
Sistema kinetik energiyasining strukturasi.
|
2
|
10
|
Erkin kanonik almashtirishlar. Almashtirishning kanonik alomati.
|
2
|
11
|
Gamilьton – Yakobi tengmasi.
|
2
|
12
|
Nisbiylik printsipi.
|
2
|
13
|
Galileyning nisbiylik printsipi.
|
2
|
14
|
N’yuton tenglamasini keltirib chiqarish.
|
2
|
15
|
Bog’lanishlar xususida
|
2
|
16
|
Konservativ va nokonservativ sistemalar
|
2
|
17
|
Mexanik ixshashlik usuli
|
2
|
18
|
Zaryadli zarrachalarning elektromagnit maydonlardagi harakati.
|
2
|
19
|
Mexanikada Kepler qonunlari.
|
2
|
20
|
Ortogonal koordinata sistemalari orasidagi itishlar
|
2
|
21
|
Markaziy maydondagi saqlanuvchi kattalik.
|
2
|
22
|
Elastik va noelastik tiqtashuv fazoviy burchak
|
2
|
23
|
Kichik burchaklarga sochilish.
|
2
|
24
|
Tabiatdagi tilqin shodisalari xakida
|
2
|
25
|
Molekulalar tebranishi.
|
2
|
26
|
Nochiziqli tebranishlar
|
2
|
27
|
parametrik tebranishlar
|
2
|
28
|
Rauss funktsiyasi.
|
2
|
29
|
Xususiy hollar.
|
2
|
30
|
Mopertyui printsipi.
|
2
|
|
60
|
3
|
V. Fan o’qitilishining natijalari (shakllanadigan kompetentsiyalar)
Fanni o’zlashtirishi natijasida talaba:
Umumiy fizikaning fanlar tizimida tutgan o’rni, obyektti va predmeti, shakllanishi, rivojlanishi, zamonaviy tuzilishi haqida tasavvur va bilimga ega bo’lishi;
Umumiy fizika nazariyalari asoslarini, qonunlar, asosiy tushunchalar, jarayonlarning xususiyatlarini bilish va ulardan foydalanish ko’nikmalariga ega bo’lishi;
talaba iqtisodiy va ijtimoiy geografik jarayonlarni tahlil qilish usullarini qo’llash, jamiyatning turli jabhalari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik va geografik aloqadorlikni aniqlay olish, muammolar bo’yicha yechimlar qabul qilish malakasiga ega bo’lishi kerak.
|
4
|
VI. Ta’lim texnologiyalari va metodlari
ma’ruzalar;
interfaol keys-stadilar;
seminarlar (mantiqiy fikrlash, tezkor savol-javoblar);
guruhlarda ishlash;
individual loyixalar
jamoa bo’lib ishlash va ximoya qilish uchun loyihalar
|
5
|
VII. Kreditlarni olish uchun talabalar
Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni to’la o’zlashtirish, tahlil natijalarini to’g’ri aks ettira olish, o’rganilayotgan jarayonlar haqida mustaqil mushohada yuritish va joriy, oraliq nazorat shakllarida berilgan vazifa va topshiriqlarni bajarish, yakuniy nazorat bo’yicha yozma ishni topshirish.
|
6
|
Asosiy adabiyotlar
Herbert Goldsteyn, Charls Poole, John Safco Classic Mechanins. Pearson New International Edication. USA, 2013
Buxgolg’ts N.N. Osnovnoy kurs teoreticheskoy mexaniki. CH.1,2. M.: Nauka, 1972.
SHoxaydarova ‘. va boshq. Nazariy mexanika. T.: O’qituvchi, 1990
Rashidov T.R. va boshq. Nazariy mexanika asoslari. T.: O’qituvchi, 1990.
Loytsyanskiy L.G., Lurg’e A.I. Kurs teoreticheskoy mexaniki. T.1,2. M.: Nauka, 1983.
Meshcherskiy I.V.Nazariy mexanika masalalar to’’lami. -T.: O’qituvchi, 1989.
Qo’shimcha adabiyotlar
Markeev A. Teoreticheskaya mexanika. M.: Nauka, 1990.
Yablonskiy A.A. Sbornik kursovqx rabot ‘o teoreticheskoy mexanike. M.: Nauka, 1985.
Yaxyoev M.S. Nazariy mexanika kursi. T.: O’qituvchi, 1990.
Pyatnitskiy Ye.S. i dr. Sbornik zadach ‘o analiticheskoy mexanike.- M.: Nauka, 1980.
Kilg’chevskiy N.A. Kurs teoreticheskoy mexaniki. T.1,2.- M.: Nauka, 1977.
Gantmaxer F.R. Lektsii ‘o analiticheskoy mexanike. (Elektron adabiyot)
Markeev A. Teoreticheskaya mexanika. (Elektron adabiyot)
Sing Dj.L. Klassicheskaya dinamika. (Elektron adabiyot)
Elektron resurslar
1. www. phys. ru.
2. www. google. ru.
3. http: // ru. Wikipedia. org/wiki/ Ustroystvo vidы i primenenie lazerov.
4. http: //www. foresight. org/EOC/index. html.
5. http: //nano. xerox. com/nanotech/nanosystems. html.
6. http: //www. foresight. org/UTF/ Unbound LBM/index. Html
|
7
|
Fan dasturi Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi yo’nalishlari bo’yicha O’quv-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashning
Fan dasturi Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi yo’nalishlari bo’yicha O’quv-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashning 2021 yil “29 - avgust” dagi 4 -sonli bayonnomasi bilan ma’qullangan.
O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining
2021 yil “29 - avgust” dagi 452 - sonli buyrug’i bilan ma’qullangan fan dasturlarini tayanch oliy ta’lim muassasasi tomonidan tasdiqlashga rozilik berilgan.
|
8
|
Fan/modul uchun mas’ul:
S.To`raboyev – NamDU “Fizika o’qitish metodikasi” kafedrasi stajor o`qituvchisi.
|
9
|
Taqrizchi: A.B. Nabiyev – NamDU “Fizika” kafedrasi dotsent v.b., PhD.
|
