Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi
-§. Dasturlash paradigmalari va ularning oliy oʻquv yurtlarida
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.3-§. Dasturlash paradigmalari va ularning oliy oʻquv yurtlarida
dasturlash tillarini oʻqitish jarayoniga taʻsiri haqida Dasturlash tillari bir-biridan buyruqlar tizimi hamda dastur ishlab chiqish jarayoniga boʻlgan yondoshuv usullariga koʻra farqlanadi. Turli tillar dasturchilardan 1.1-§ da keltirilgan mezonlarga mos keladigan dasturlarni ishlab chiqish jarayonini osonlashtirish uchun algoritmning har xil qismlariga alohida nuqtai-nazar ostida qarashni talab qiladi. Bu holat joriy masalani kompyuter yordamida yechish uchun amalda qoʻllanishi mumkin boʻlgan dasturlash paradigmalarini aniqlab beradi. Yechilayotgan masala xususiyatlaridan kelib chiqqan holda, uning alohida olingan qismlari uchun dasturlash paradigmalarini toʻgʻri tanlash dastur ishlab chiqish jarayoni bilan bogʻliq harajatlarni (inson, mehnat, mablagʻ, vaqt, xotira va h.k.) tejashga olib keladi va bu bilan dastur ishlab chiqish jarayonini takomillashtirish, samarasini oshirish, osonlashtirish hamda qulaylashtirish mumkin boʻladi. Dasturlash paradigmalari - bu kompyuterlar uchun dastur ishlab chiqish jarayoniga yondoshuv usullarini belgilab beruvchi gʻoya va tushunchalar majmuasidir [IV.12]. Boshqacha aytganda, dasturlash paradigmalari dasturiy mahsulot yaratish jarayoni uchun zarur boʻlgan ishlarni tarkibiy qismlarga ajratish jarayoniga yondoshuv usullarini anglatadi. Paradigmalar dastur ishlab chiqish usuluni belgilab beradi va odatda, muayyan dasturlash tili bilan boʻglangan boʻlmaydi. Shuni ta’kidlash joizki, turli dasturlash tillarida bir xil paradigma ostida dasturlar ishlab chiqish, va aksincha, bitta dasturlash tilida turli paradigmalar ostida dasturlar ishlab chiqish imkoniyati mavjud. Dasturlash tillari paradigmalarni ifodalash vositasi boʻlgani uchun ham muhim sanalsada, mohiyati jihatidan dasturlash paradigmalari ustun turadi, chunki ular dastur yozish qoidalari, usuli, arxitekturasi, tuzilmasi, xususiyati, shablon va patternlarini belgilab beradi. Dasturlash paradigmalari quyidagi jihatlari bilan bir-biridan ajralib turadi: 58 1.3.1-rasm. Dasturlash tillarini ustuvor paradigmalariga koʻra sinflashtirish. ma’lumotlarni ifodalash, saqlash va qayta ishlash usullari; ma’lumotlarni abstraksiyalarga ajratish shakllari; bazaviy dasturiy birliklari; hisoblash jarayonini tashkil qilish modellari; ma’lumotlarni ifodalash tuzilmalari; dastur ishlab chiqish jarayonini boshqaruv mexanizmlari; dasturchilar uchun taqdim etadigan qulayliklari; qoʻllanish sohalari va amaliy masalalar sinfi; ilovalarni ishlab chiqish jarayoniga yondoshuv usullari. Zamonaviy dasturlash tillarining koʻpchiligi turli-tuman dasturlash paradigmalarini qoʻllab-quvvatlasada, ularning har biri uchun paradigmalarning muayyan bir turi ustuvor hisoblanadi. Bu holat dasturlash tillarini ustuvor paradigmalariga koʻra sinflarga ajratish imkonini beradi. Bizning fikrimizcha, mavjud dasturlash tillarini quyidagi paradigmalar asosida sinflashtirish maqsadga muvofiq boʻladi (1.3.1-rasm): Yüklə 0,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|