O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti tabiiy va ilmiy fanlar kafedrasi

pf
sig‘imli kondensatordan iborat. Generator chastotasi 1.625
kGs
bo‘lsa g‘altak induktivligining qancha bo‘lishi aniqlangan. 
105. Sig‘imi 4000 sm va induktivligi 0.01 
Gs
bo‘lgan konturning tebranish 
chastatasini aniqlang. 
106. Sog‘ to‘qimaning aktiv qarshiligi 25 Om va elektr sig‘imi 2.5
mkf
. Bu 
qismning shamolllaganligi to‘la aktiv qarshiligi, sog‘ holdagina 4 martda 
kichik. O‘lchash o‘zgaruvchan tok chastotasi 1 
kGs
da olib borilgan. 
Shamollagan to‘qimaning elektr sig‘imini aniqlang. 
107. 
DRT
-400 markali sinobli – kvars lampa istemol qiladigan quvat 100 
Vt
. 
Tokning effektini qiymati 3.25 A, gorelkadagi kuchlanish fazalari orasidagi 
siljish burchagini aniqlang. 
108. Qurbaqa nervi uchun tok bilan kuchlanish orasidagi faza siljish 
o‘zgaruvchan tok chastotasi 1
MGs
bo‘lganda 64
0
ga teng. Agarda nervning 
aktiv qarshiligi 1 
kOm
bo‘lsa, uning elektr sig‘imi nimaga teng? Nervning 
aktiv qarshiligi va sig‘imini ketma – ket ulangan deb oling. 
109. Quvvati 8 
kVt
bo‘lgan rentgen apparati ulanganda elektr tarmog‘idagi 
kuchlanish 25 
V
gacha pasaygan. Rentgen apparatining nagruzkasi 
kamaytirilganda, elektr tarmog‘idagi kuchlanish 10 
V
gacha pasaygan. 
Sarflangan quvvatni aniqlang. 
110. Qoramollarda yara kasalliklarni davolash uchun Rux ionlari bilan 
elektroforez qilishadi. Tok zichligi 0.20 
2
/ sm
A
bo‘lganda 5 mg ruxni 
singdirish uchun elektrod yuzasi 200 sm
2
bo‘lganda davolash uchun 
elektroforez prosendurasi qancha vaqt davom etishi kerak? 

---

106 
111. Osh tuzining fiziologik eritmasidan o‘tuvchi umumiy tokning qaysi qismi 
natriy va xlor ionlaridan hosil bo‘ladi? Ionlarning harakatchanligi mos 
ravishda
8
10
5
,
4


va 
)
/(
10
8
,
6
2
8
S
V
м



. 
112. Odam gavdasiga dori moddalar yuborish uchun ionoforiz kiritiladi. Tok 
zichligi 0.05
2
/ sm
mA
bo‘lganda yuzi 5sm
2
bo‘lgan elektroddan 10min da 
qancha yod ionlarini kiritish mumkinligini aniqlang. 
113. 0.1 % li kaliy brom eritmasidan qanday tok kuchi o‘tadi, agarda elektrodlar 
bir – biridan 10 sm masofada joyslashtirilgan bo‘lib 3V kuchlanish 
manbaiga ulangan bo‘lsa, har bir elektrod yuzasi 8 sm
2
. dissasiasiyalanish 
darajasi 30%. 
114. Qurbaqa muskul tolalaridagi kaliy va xlor ionlarining konsintrasiyasi mos 
ravishda 140 ml/l va 200 ml/l ga teng. Kaliy ionlarining to‘qimalaridagi
muhitdagi konsentrasiyasi 2.5
M
mM /
bo‘lsa, xlor ionlarining to‘qimalardan 
tashqaridagi ionlarini toping. Qurbaqa temperaturasi 17
0
C bo‘lsa, muskul 
tolasining membrana potensiali qiymatini hisoblang. 
115. Tashqi muhitda xlor ionlarining konsentratsiyasi 540 ml/l bo‘lganda 
kalmir aksoni xujayrasi ichidagi xlor ionlarining konsentratsiyasini aniqlang. 
Temperatura 10
0 
C, membrana potensialining qiymati 60 mV. 
116. Xujayra biopotensiallarini o‘lchashda ishlatiladigan elektrodlar ichiga 
xlorli kaliy eritmasi solingan juda ingichka shisha kapillyarlardan iborat. 
Diametri 1 mkm va uzunligi 5 mm bo‘lgan elektrodning qarshiligini 
aniqlang. 2 % kaliy xlor eritmasining dissotsiyalanish darajasi 65%. 
117. Agarda kaliyning xujayra ichidagi konsentratsiyasining xujayradan 
tashqari moddadagi konsentratsiyasiga nisbati 2 marta kam bo‘lsa, 
xujayraning 
tinchlanish 
potensiali 
necha 
marta 
kamayadi. 
Konsentratsiyalarning boshlang‘ich nisbati 52. 
118. Hayvonlarni elektroforez bilan davolashda ko‘pchilik hollarda kaliy xlor 
ishlatiladi. Kaliy xlorning 0,1 % eritmasining solishtirma qarshiligi 0,78 
om.m. kaliy va xlor ionlarining harakatchanligini aniqlang. (absolyut qiymat 
jihatdan ularning harakatchanligi bir xil hisoblansin). Erigan moddaning 
hammasi dissotsiyalangan. 
119. Predmetning ko‘z to‘r pardasida hosil bo‘lgan tasviri kuzatuvchidan 30 m 
masofada turgan predmetning o‘zidan necha marta kichik? Ko‘z optik 
tizimining fokus masofasini 1,5 sm ga teng deb hisoblang. 
120. Sindirish ko‘rsatkichi 1,5 bo‘lgan botiq-qavariq ko‘zoynak linzasi qovariq 
sirtining egrilik radiusi 20 sm, botiq sirtniki esa 30 sm, shu linzaning fokus 
masofasini aniqlang. 
121. Mikroskop ob’ektivining fokus massasi 4 min, okulyarniki 2,5 sm. shu 
mikroskopning kattalashtirishini aniqlang, birorta buyum ob’ektiv bosh 
fokus masofasidan 0,2 mm narida joylashtirilgan. 
122. Diametri 8,5 mkm bo‘lgan muskul tolasi ko‘ndalang kesimi tasvirining 
kattaligini aniqlang. Mikroskop okuliyari va ob’ektivning fokus masofalari 
mos holda 14 va 0,2 sm ga teng. Ob’ektiv va okuliyar fokuslari orasidagi 
masofa 18 sm. 

---

107 
123. Xujayra yadrosining diametri 8 mkm. Uning ob’ektini va okulyarining 
kattalashtirishlari 100 va 6 ga teng mikroskopda ko‘ringan tasvirning 
kattaligini aniqlang. 
124. Operatsiya stoli ustiga diametri 40 sm bo‘lgan shar shaklidagi oq 
shishadan yasalgan lampa osilgan. Lampaning yorug‘lik kuchi 250 kd. 
Yoritilganlikni aniqlang. 
125. Quyosh nuri odam terisi yuzasida 
lk
4
10
5

yoritilganlik hosil qiladi. 
Agarda terining qaytarish koeffitsienti 35% bo‘lsa, yoritilgan qismining 
yoritilganligi va yorqinligini aniqlang. 
126. Yorug‘lik kuchi 50 shamdan bo‘lgan 2 ta lampa potolokga bir-biridan 4 m 
masofada osib qo‘yilgan. Lampalarning biri tagidagi maydonning 
yoritilganligini aniqlang. Poldan lampalargacha bo‘lgan masofa 2 m. 
127. Yorug‘lik kuchlari 16 ga 64 sham bo‘lgan 2 ta yorug‘lik manbasi 
joylashtirilgan. Birinchi maydondan qanday nuqtada ikkala lampa ham bir 
xil yoritilganlik hosil qiladi. 
128. Teplitsa shishasi qalinligi 3 mm. shishaning yutish koeffitsienti (infraqizil 
nurlar uchun) 0,62 sm
-1
o‘simliklarga shishaga tushayotgan yorug‘lik 
intinsivligining qanday qismi etib boradi. 
129. Yutish koeffitsienti 0,62 sm
-1
bo‘lgan teplisiya shishasiga yorug‘lik nuri 
tushmoqda. Teplisiya ichiga tushayotgan yorug‘likning 0,8 qismi etib kelishi 
uchun shishaning qalinligi qanday bo‘lishi kerak. 
130. Ko‘z qorachig‘idan qaytayotgan yorug‘lik nurining maksimal qutblanishi 
burchagini aniqlang. Nur bu holda ko‘zga qanday burchak ostida tushadi. 
131. Uzunligi 15 sm bo‘lgan truba ichiga solingan 0,25 g/sm
3
konsentratsiyasi 
shakar eritmasida qutblanish tekisligining aylanish burchagini aniqlang. 
Konsentratsiyasi 1 g/sm
3
bo‘lgan eritmaning solishtirma buralishi 66,5 
grad/dm
132. Difraksion panjara ustiga normal tushib turgan oq nur bilan yoritilgan. 
Ikkinchi va uchinchi tartibdagi spektrlar bir-birining ustiga qisman 
joylashadi. Spektrning sariq qismiga mos, 589 nm uzunlikdagi to‘lqin 
uchinchi tartibdagi spektrning qanday uzunlikdagi to‘lqin ustiga joylashadi. 
133. Nurning qon zardobidan qaytishdagi maksimal qutblanish burchagini 
hisoblang. Bu holda nur qon zardobiga qanday burchak ostida kiradi. 
134. Konsentratsiyasi 0,28 g/sm
3
bo‘lgan glyukoza eritmasi uzunligi 15 sm li 
trubaga solingan. Unda nurning qutblanish tekisligi 520 burchakka buriladi. 
Glyukozaning solishtirma burchagini aniqlang. 
135. Kengligi 20 mkm bo‘lgan tirqish simob bug‘larining ko‘k monoxromatik 
parallel nurlari bilan yoritilmoqda 


nm
546


difraksion yorug‘ 
chiziqlarning birinchi va ikkinchisi boshlang‘ich yo‘nalishga nisbatan 
qanday burchakda bo‘ladi. 
136. Suv yuzidan qaytgan nur maksimal qutblangan bo‘lishi uchun quyosh 
gorizontga nisbatan qanday burchak ostida bo‘lishi kerak. 

---

108 
137. Yerning o‘rtacha temperaturasi 15
0
C deb qabul qilingan. Yer yuzidan 
nurlanayotgan maksimum energiyaning to‘lqin uzunligini aniqlang. Yerni 
absolyut qora jism deb qabul qiling. 
138. Ot badani temperaturasi 37
0C
bo‘lib va u ko‘k jismday nurlanayotgan 
bo‘lsa uning energetik yoritilganligini aniqlang. Nurlanish koeffitsienti 0,85. 
Ot tanasi energetik nurlanishining maksimumi qancha temperaturaga to‘g‘ri 
keladi. 
139. Tajribalar ko‘rsatishicha tovuq tuxumini inkubatorda nurlantirishda to‘lqin 
uzunligi 4,1 mkm bo‘lsa eng yaxshi effektga erishiladi. Bu to‘lqin 
spektrning spiralning temperaturasi qanday bo‘lishi kerak. Agarda speral 
yuzasi 20 mm
2
bo‘lsa u 1 sekundda qancha energiya nurlaydi. 
140. Yulduz yuzasi temperaturasi 120000K. Agarda er atmosferasi 290 nm dan 
kichik to‘lqin uzunliklarni to‘la yutsa buning siljish qonuniga binoan shu 
temperaturani aniqlash mumkinmi. 
141. Absolyut qora jism temperaturasi 100
0
C agarda uni qizdirish natijasida 
uning nurlanish qobiliyati 4 marta oshsa, uning temperaturasi qanday 
bo‘ladi. 
142. Lazer nurlarining biologik ta’sirini tekshirishda ko‘pincha neodimlin 
lazerdan 

