O’zbеkistоn rеspublikasi оliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi buхоrо davlat univеrsitеti

Tabiiy gaz. 
Barcha ishlab chiqarish
 
shakllaridagi boshlang’ich 
energiyaning 85 foizi
 
– tabiiy gazga to’g’ri keladi. Uni ishlab 
chiqarish 1990 yildan 2004 yilgacha 1,45 marta ko’paygan, yiliga 38,1 
dan 55,8 mlrd. m
3
. 2005 yil yakuniga ko’ra, u 60 mlrd. m
3
tashkil 
etgan.
Uncha ko’p bo’lmagan, chiqarib olinadigan siqilgan tabiiy gaz 
(siqilgan gaz, propan-butan) va propilen ishlab chiqarishda 
foydalaniladi.
Rasmiy stastika ma’lumotlariga ko’ra, 2005 yilda uglerodli 
siqilgan gaz ishlab chiqarish 8 foizga ko’paygan va 200 ming tonnage 
yaqinni tashkil etgan.
Tabiiy gaz Rossiya, Qozog’iston, Qirg’iziston va Tojikistonga 
eksport qilinadi. O’zbekistonda yillik tabiiy gaz iste’moli ko’zda 
tutilgan 2020 yilga qadar 32 mlrd. m
3 
gacha energiya tejamkorligiga 
erishish dasturi ishlab chiqilgan.
Neft’ va gaz kondensati.
 
O’zbekistonning asosli neft’ qazib olish 
zahirasi 82 mln. tonna deb hisoblangan. Ko’pchilik neft’ zahiralari 
Buxoro – Xiva hududida joylashgan, Ko’kdumaloq koni birga 
joylashgan bo’lib, u 75–80 foiz neft ishlab chiqarishni ta’minlaydi. 
Neft’ konlari shungdek, Farg’ona vodiysi hududida, Ustyurt va Orol 
dengizi atroflarida mavjud. 
Ma’lumotlarga ko’ra, neft ta’minoti zahirasi 20–23 yillarga etishi 
mumkin. Lekin, neft’ ta’minotini ko’payishiga imkon yaratayotgan 
ko’p yangi suyuq uglevodorod konlari, rentabelligi pastligi uchun, uni 
qazib chiqarish barqarorligini ta’minlamaydi.
Tabiiy gaz singari, neft’ sektorida ham, kelgusiga suyuq 
uglevodorod zahirasi ta’minotini ko’paytirish uchun zarur hisoblanadi. 
Shu munosabat bilan 2004 yil «2005–2020 yillar uchun neft’ va gaz 
ishlari geologiya qidiruv strategic dasturi» qabul qilingan, unda neft’ 
ta’minoti zahirasini ko’paytirishni 70,0 mln. tonnaga va gaz 
kondensatini 66 mln.tonna atrofida ta’minlash maqsad qilingan. 
Buxoro–Xiva hududlarida asosiy neft’ zahirasini (44 foiz) ko’paytirish 
amalga oshiriladi.
Ko’mir.
Toshko’mir konlari zahirasi janubiy hududlarda, ya’ni 
Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida joylashgan. Hozirgi paytda 

---

17 
ko’mir qazib olish Angren, Shorg’un va Boysun konlarida ish olib 
borilmoqda.
Qazib olinayotgan ko’mir asosan mamlakat ichida ishlatiladi, 
faqat oz miqdorda Afg’onistonga eksport qilinadi. Ko’mir 
yoqilg’isining asosiy iste’molchisi elektroenergetika sektori 
hisoblanadi. Uning hisobiga 90 foiz umumiy iste’mol qilinayotgan 
ko’mir va 100 foiz yer osti gazi to’g’ri keladi.