O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti turizm va iqtisodiyot fakulteti

Umumiy ovqatlanish sohasi sub‟ektlarining tasniflanishi
23

№
Tasnifiy belgilari 

Tasniflanishi 
1
.
Maqomiga ko‗ra
-jismoniy shaxs maqomiga ega Yakka tartibda
faoliyat yurituvchi sub‘ektlar;
-huquqiy shaxs maqomiga ega sub‘ektlar (korxona
va tashkilotlar).
2
.
Mulk shakliga ko‗ra
-shaxsiy
yoki
xususiy
mulkka
asoslangan
korxonalar;
- jamoat mulkiga asoslangan korxonalar;
- davlat mulkiga asoslangan korxonalar;
- aralash mulkka asoslangan korxonalar;
-xorijiy davlatlar va fuqarolar mulkiga asoslangan
korxonalar.
3
.
Joylashuviga ko‗ra
- shaharlarda;
- qishloqlarda;
- mehmonxonalar qoshida;

23
Sharipov T. S. Umumiy ovqatlanish korxonalari samaradorligini oshirishning tashkiliy-iqtisodiy mеxanizmlarini

takomillashtirish (Samarqand viloyati misolida) i.f.n. ilmiy darajasini olish uchun dissеrtatsiya. - S.: SamISI, 2010.

---

---

129

- mahalla markazlarida;
- ta‘lim muassasalari qoshida, vagonlarda;
- dam olish va sog‗lomlashtirish oromgohlarida;
- ishlab chiqarish korxonalarida;
- turli xildagi klublarda;
- bozorlar qoshida;
- avtotrassa bo‗ylarida;
- aeroportlarda;
- portlarda;
- kemalarda;
- boshqa ruxsat etilgan joylarda.
4
.
Xizmat shakliga ko‗ra
- o‗z-o‗ziga xizmat ko‗rsatuvchi shved stoli
usulida;
- ofitsantlar xizmatidan foydalanuvchi;
- aralash;
- mahsulotlarni yetkazib beruvchi (uyga, dam olish
joylariga, ish joylariga);
- ko‗chma xizmatni amalga oshiruvchi.
5
.
Xizmat
darajasiga
ko‗ra
- lyuks;
- oliy;
- birinchi;
- ikkinchi;
- uchinchi daraja.
6
.
Tashkiliy
tuzilishiga
ko‗ra
- tizimli;
- mustaqil.
7
.
Ixtisoslashuviga ko‗ra
- ixtisoslashmagan;
-
ixtisoslashgan
(mahsulotlar
assortimenti
bo‗yicha, ma‘lum millatlar taomlari bo‗yicha,
milliy taomlar bo‗yicha, iste‘molchilar guruhlari

---

---

130

bo‗yicha, xizmatlar bo‗yicha).
8
.
Faoliyat
muddatiga
ko‗ra
-doimiy (yil davomida, butun sutka davomida);
-mavsumiy
(yilning
ma‘lum
mavsumlarida,
kunning aniq bir ovqatlanish davrida).
9
.
Tashkiliy
shakliga
ko‗ra
- restoran;
- kafe;
- bar;
- oshxona;
- choyxona;
- bazmgoh – to‗yxona;
- tamaddixona va boshqalar.
1
0.
Joylashuvi
va
harakatiga ko‗ra
- statsionar (muqim bir joyda turuvchi);
- harakatdagi (avtooshxona, vagon-restoran, kupe-
bufet, avto-bufet va boshqalar).
Umumiy ovqatlanish korxonasi - ma‘lum turdagi korxona xizmatlarining
o‗ziga xos belgilarining mavjudligi, mijozlarga ko‗rsatilgan xizmat sifatining
darajasi va sharoiti bilan ifodalanadi. Umumiy ovqatlanish korxonalarining beshta
turi mavjud: restoran, bar, kafe, oshxona, tamaddixona (yahna ovqatlar).
Korxonaning turini belgilashda quyidagilarga e‘tibor beriladi:


realizatsiya qilinadigan mahsulotlar assortimenti, ularni tayyorlashdagi

turli-tumanlik va murakkablik;


texnik jihozlanish- moddiy baza, injener-texnik jihoz va uskunalar bilan

ta‘minlanishi, bino tizimi, arxitektura-rejalanishi va h.k.;


xizmat qilish usullari;



xodimlarning malakalari;



xizmat ko‗rsatish sifati, binoning ichki bezagi, ahloq-odob, muomala,

estetika va h.k.
Restoran va barlarga korxona toifalari sifatida lyuks, oliy va birinchi toifali,
degan nomlar beriladi. Kafe, oshxona, tamaddixonalar toifalarga bo‗linmaydi.

---

---

131