O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim



Yüklə 11,04 Mb.
səhifə430/450
tarix25.09.2023
ölçüsü11,04 Mb.
#148395
1   ...   426   427   428   429   430   431   432   433   ...   450
IQTISODIYOT NAZARIYASI darslik

I.Joriyoperatsiyalarhisobi

1. Tovar eksporti

2. Tovar importi

Tashqi savdo balansi qoldig‘i

3. Xizmatlar eksporti
(chet el turizmidan daromadlar va h.k. - kreditli xizmatlar)

4. Xizmatlar importi
(turizm uchun chet elga to‘lovlar va h.k.
- kreditli xizmatlar)

5. Investitsiyalardan sof daromadlar (kreditli xizmatlardan sof daromadlar)

6. Sof transfertlar

Joriy operatsiyalar bo‘yicha balans qoldig‘i

II. Kapital harakati hisobi

7. Kapital kirishi

8. Kapital oqib chiqishi

Kapital harakati balansi qoldig‘i

Joriy operatsiyalar va kapital harakati balansi qoldig‘i

III. Rasmiy zaxiralarning o‘zgarishi

Mamlakatning tashqi savdo balansi (to‘lov balansi) mazkur davlatning chet ellik sheriklari bilan xalqaro iqtisodiy munosabatlarning holatini ifodalab, uning kredit-pul, valyuta, budjet-soliq, tashqi savdo siyosatini amalga oshirish va davlat qarzlarini tartibga solishi uchun indikator bo‘lib xizmat qiladi.


Joriy operatsiyalar hisobi tovar va xizmatlar eksporti («+» belgisi bilan), import («-» belgisi bilan), investitsiyalardan sof daromad va sof transfertlarni o‘z ichiga oladi. Tovarlar eksporti va importi o‘rtasidagi muvozanat (tenglik) savdo balansini tashkil qiladi.
Tovar eksporti kredit sifatida chiqib, milliy bankda chet el valyutalari zaxiralarini vujudga keltiradi. Import esa («debet» grafasida «-» belgisi bilan) mamlakatdagi chet el valyutalari zaxirasini qisqartiradi.
Investitsiyalardan sof daromadlar (chet eldan sof omilli daromadlar) kreditli xizmatlardan olinadigan sof daromad hisoblanib, u chet ellarga qo‘yilgan milliy pul kapitali hisobiga keladi. Agar chet elga qo‘yilgan milliy kapital mazkur mamlakatga qo‘yilgan chet el kapitaliga qaraganda ko‘proq miqdorda foiz va dividend keltirsa, bunda investitsiyalardan olinadigan sof daromad ijobiy, aks holda esa salbiy bo‘ladi.
Sof transfertlar xususiy va davlat mablag‘larining boshqa mamlakatlarga o‘tkazilgan summasini bildiradi (pensiya, sovg‘a, chet elga pul o‘tkazishlar yoki chet mamlakatlarga insonparvarlik yordamlari). Bunday to‘lovlar mamlakatda mavjud chet el valyutalari zaxirasini kamaytiradi.
Makroiqtisodiy modelda joriy operatsiyalar hisobi qoldig‘i quyidagicha ifodalanadi:


Yüklə 11,04 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   426   427   428   429   430   431   432   433   ...   450




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin