Xromoplastlar – sariq, tо‘q sariq, qizil rangi plastidalardir. Ularning rangi ksantofill, karotin, likopin va boshqa karotinoidlar gruppasiga kiruvchi bо‘yevchilar ishtiroki tufaylidir. Xromoplastlar yetilgan mevalarda (na’matak, dо‘lana, qizil garmdori, tarvuz, pomidor va boshqalar), ba’zi gultojbarglarda (sariq atirgul, ayiqtovon, nastursiya, sariq gulli xrizantema, lolalar) va sabzi kabi ildizmevalarda uchraydi. Xromoplastlar, sitoplazmadagi almashinuv jarayonlarda faol ishtirok etsa kerak.
Leykoplastlar tarkibida bо‘yevchi modda saqlamaydigan plastidalardir. Leykoplastlarning asosiy vazifasi oziqa moddalar tо‘plashdan iborat bо‘lib, ularda kraxmal, oqsil va moylar tо‘planadi.
Mikrokaychilar. Kо‘pchilik hujayralarda topilgan organoid hisoblanib, ular diametri 250A ga teng va ichi kanallardan iborat naychalardir. Mikronaychalarning devorlari oqsil molekulalaridan tuzilgan. Ular sitoplazma va uning hosilalarining harakatida, masalan, xivchinlarning tuzilishida qurilish materiali sifatida ishtirok etsa kerak.
Hujayrani bо‘linish vaqtida mikronaychalardan urchuq ini hosil bо‘ladi. Hujayra bо‘linishining oxirgi bosqichida iplar qaytadan mikronaychalardan ajralib ketadi. Ehtimol mikronaychalar zich hujayra qobig‘iga ega bо‘lmagan hujayralarda tayanch vazifasini bajarsa kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. To‘ychiyev S., Toshmonov N., Fayzullayev “Sitologiya, embriologiya, gistologiya”o‘quv qo‘llanma. Toshkent 2004. (65-67 bet)
2. Stephen R. Bolsover “CELL BIOLOGY” University College London. 2004. (54-56 bet)
12-Mavzu: Xramosoma, tuzilishi va tarkibi. Odam kariotipi. Hujayra ochiq sistema sifatida. Energiya va moddalar almashinuvi. Informasion oqim.
DNK va RNK.
REJA:
1.Hujayralararo birikish.
2.Yadro tarkibi,tuzilishi.
3.Xromasoma tuzilishi.
Tayanch iboralar: desmasoma, mikromanipulyator, karioplazma, malyariya plazmodiysi
Dostları ilə paylaş: |
