O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti “iqtisodiyot

Nazorat savollari
1 "Xarajat" tushunchasiga ta'rif bering.
2 Transport mahsulotlarini ishlab chiqarish xarajatlariga nima kiradi?
3 Iqtisodiy elementlar uchun xarajatlarni guruhlashning maqsadi nima?
4 Xarajatlarni hisoblash uchun xarajatlarni guruhlashning maqsadi nima?
5 Haydovchilarning ish haqi qanday aniqlanadi?
6 Avtomobil yoqilg'isi va moylash materiallari narxi qanday aniqlanadi?
7 Amortizatsiya to‘lovlari qanday hisoblanadi?
8 Harakat tarkibini ta'mirlash va ta'mirlash xarajatlari qanday aniqlanadi?
9 Ruxsat etilgan, o‘zgaruvchan xarajatlarni aniqlang.
10 Zaxiralar va transport xarajatlarini kamaytirish omillari.
11 Harakat tarkibidan foydalanishning texnik va operatsion ko‘rsatkichlari transport mahsulotlarining narxiga ta'siri.


9-mаvzu. Аvtоmоbil trаnspоrti kоrхоnаlаri mоliyasi
Reja
1.Аvtоmоbil trаnspоrti kоrхоnаlаri mоliyasi, uning mohiyati vа funksiyalаri.
2. Kоrхоnаning mоliyaviy rеsurslаri.
3. Аvtоmоbil trаnspоrti kоrхоnаlаri dаrоmаdi, uning shаkllаnishi.
4. Kоrхоnа fоydаsi vа uning tаqsimlаnishi.
5. Mоliyani rеjаlаshtirish.
6.Trаnspоrt хizmаti ko‘rsatish bахоsi (tаshish tаriflаri) vа uni shаkllаntirish.
7.Kоrхоnа ish fаоliyatining rеntаbеlligi vа ungа tа’sir etuvchi оmillаr


9.1.Аvtоmоbil trаnspоrti kоrхоnаlаri mоliyasi, uning mohiyati vа funksiyalаri
Bozor iqtisodiyoti sharoitida boshqaruv san'ati korxonaning ichki salohiyatidan foydalanishga, qabul qilingan boshqaruv qarorlarining iqtisodiy asoslanishiga tobora ko‘proq e'tibor qaratmoqda, bu esa o‘z navbatida korxonani moliyaviy boshqarish texnikasi va usullarini takomillashtirishni talab qiladi.
Moliyaviy boshqaruv - bu korxonaning moliyaviy holatini yaxshilash va muayyan moliyaviy natijalarni olish jarayonidir.
Har qanday korxona iqtisodiy tizimning elementi bo‘lib, biznes sheriklari, turli darajadagi byudjetlar, kapital egalari va boshqa aktyorlar bilan muayyan munosabatlarga kiradi.
Korxona kiradigan barcha moliyaviy munosabatlar quyidagi yo‘nalishlarda guruhlanadi:
- korxona va boshqa xo‘jalik yurituvchi subyektlar va tashkilotlar o‘rtasida asbob-uskunalar, materiallar, xom ashyo, yoqilg'i, ehtiyot qismlar, asboblar yetkazib berish yoki tayyor mahsulotni sotish bilan bog'liq to‘lovlar amalga oshiriladi;
- byudjetga soliq va to‘lovlar kiritishda, shuningdek byudjetdan mablag ' olishda korxona va moliya organlari o‘rtasida;
- korxona va kredit institutlari (tijorat banklari) o‘rtasida uzoq muddatli va qisqa muddatli ssudalarni olish va to‘lashda hamda ular bo‘yicha foizlarni to‘lashda;
- korxona va unga kiruvchi tarkibiy bo‘linmalar va ularda band bo‘lgan xodimlar o‘rtasida ish haqi, ijtimoiy fondlarni sarflashda;
- korxona va uning tarkibiy bo‘linmalari o‘rtasida birikmalarning tarkibiy elementlarini, xarajatlar qiymatini va boshqalarni o‘rnatishda.;
- korxona va sug'urta tashkilotlari, investitsiya fondlari va boshqa tashkilotlar o‘rtasida.
Barcha nomidagi moliyaviy munosabatlar uchun umumiy bo‘lgan, ular:
- pul shaklida ifodalangan va pul oqimini ifodalaydi;
- har bir inson ikki tomonlama xususiyatga ega bo‘lib, korxonaning boshqa bozor ishtirokchilari bilan muayyan xo‘jalik operatsiyalari natijasidir;
- moliyaviy munosabatlarga xizmat qiladigan pul mablag'lari oqimi jarayonida turli maqsadlarga ega bo‘lgan korxonaning pul mablag'lari shakllantiriladi