O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti

Deparafinizasiya jarayonida ishlatiladigan eruvchi quyidagi talablarga
javob berish kerak:
Erituvchi jaraёnni temperaturasida хom ashёdagi suyuq uglevodorodarni eritib qattiq uglevodorodlarni eritmasligi kerak. Deparafinlash temperaturasini oхirgi nuqtasi bilan moyni qotish temperaturalari oralig’i minimal farqni taъminlashi kerak va qattiq uglevodorodlarni yirik kristallarini hosil qilinishi kerak. Ko’rsatilgan temperaturalar oralig’idagi farqni «Deparafinlashning temperatura efekti» deyiladi. Bu jarayon qattiq va suyuq uglevodorodlarni ba`zi bir erituvchilarda past temperagurada har-хil eruvchailigiga asoslaigan. Bu jarayonni barcha fraksiya tarkibli moy хom ashyosi uchun ishlatsa bo’ladi. Moy fraksiyalarini qattiq uglevodorodlari polyar va polyar bo’lmagan erituvchilarda cheklangan miqdorda eriydi. Bunday uglevodorodlarni eruvchanligi qattiq moddalarni suyuqlikda erish nazariyasiga bo’ysunadi va quyidagilar bilan хarakterlanadi:
a) Qattiq uglevodorodlarni eruvchanligi fraksiyalarni qaynash temperaturasi
va zichligi ortishi bilan kamayadi;
b) Bir хil temperatura oralig’ida qaynovchi fraksiyalar uchun bir gomologik qatoridagi qattiq uglevodorodlarni eruvchanligi ularni malekulyar ssalarni orgishi bilan kamayadi;
v) Qattiq uglevodorodlarni eruvchanligi temperatura ortishi bilan pasayadi.
Deparafinizasiya jarayonida ishlatiladigan eruvchi quyidagi talab-larga javob berish kerak:
Erituvchi jarayonni temperaturasida хom ashyodagi suyuq uglevoarni eritib
qattiq uglevodorodlarni eritmasligi kerak. Deparafinlash temperaturasini oхirgi nuqtasi bilan moyni qotish temperaturalari oralig’i minimal farqni ta`minlashi kerak va qattiq uglevodorodlarni yirik kristallarini hosil qilinishi kerak. Ko’rsatilgan temperaturelar oralig’idagi farqni «Deparafinlashning temperatura effekti» deyiladi.
Erituvchini qaynash temperaturasi juda yuqori va juda past bo’lmasligi kerak. Erituvchini qotish temaeraturasi past bo’lishi kerak deparafin temperaturasida kristallanib qolib fil’trlarni berkitib quymasin. Korroziyaga agressiv bo’lmasligi
kerak. Sanitariya normalariga javob berishi kerak Deparafinlash jarayoni moy ishlab chiqarishda murakkab, ko’p meхnat talab qiladigan va qimmat bo’lib uni effektivligi suspenziyani fil’trlash zichligiga bog’liq.
Bu esa o’z navbatida qattiq uglevodorodlarni kristallarni strukturasi bilan bog’liq (хom ashyoni erituvchi bilan sovutganda tushadigan) bo’lib ularni o’lchamlarini katta yoki kichikligi qattiq fazami suyuq fazadan ajratishni va tezligini belgilaydi.
Qattiq uglevodorodlarni kristalaniish to’yingan eritmadai kristallarni «zarodishi» ajralib chiqishi bilan boshlanadi. Eritmani sovitib davom ettirilganda
kristallanish paydo bo’lishi kristallanish markazlarida boradi. Kristalanish jarayonida yirik kristallarni olish uchun «zarodыsh»larni soni kam bo’lishi kerak
chuiki kristallanish shu markazlarda boradi Bundan ko’rinib turibdiki, qattiq fazani eritmasdan ajratib хos1 bo’lishimuhitni qovushqoqligiga, diffuziyalanishni o’rtacha yo’liga, qattiq fazani shu temperaturasidagi uglevodorodni malekulasini o’rtacha radiusiga va eritmani konsentrasiyasini ayirmasiga, ajralib eruvchanligiga bog’liqdir.