O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi bm. Umarov

Bob yuzasidan savol va topshiriqlar
♦

1. Psixologik bilimlarning insoniyat hayotida tutgan o'rnihaqida nima

   
   

deya olasiz?

2. Psixologiyaning amaliy sohalari to'g'risida gapirib bering?

   
   

3. Psixologik bilimlarning pedagogik faoliyatdagi ahamiyati nimada

   
   

deb bilasiz?

4. Psixologiya tarmoqlarini sanab bering?

   
   

5. Mehnat psixologiyasi o'rganuvchi muammolariga nimalar kiradi?

   
   

6. Psixologiyaning asosiy metodlari haqida to'xtaling?

   
   

7. Psixologiya va texnik taraqqiyot deganda nimani tushunasiz?

   
   

8. Barcha sohalarda amalga oshirilayotgan islohotlarning samarasini

   
   

inson belgilaydi degan tushunchaga qanday qaraysiz?

IIBOB
PEDAGOGIK FAOLIYAT VA

TA'LIM-TARBIYA PSIXOLOGIYASI

Bobning qisqacha mazmuni

O'quv faoliyatiningpsixologik mohiyati Pedagogik jamoalardagi psixologik muhitning asosiy xususiyatlari, pedagoglarjamoasidagi o 'zaro munosabatfar psixologiyasi, pedagogik jar ayondagi nizolar va ularning oldini olish yo 'l-yo 'riqlari.

Ta'tim va tarbiya psixologiyasi. Tarbiyaning maqsadi, vazifalari va usullari, bilimlarni o'zlashtirish jarayoni va uning psixologik kom- ponentlari, ta 'lint olayotgan shaxsga psixologik-pedagogik ta 'sir etish.

Ta'lim-tarbiya va rivojlanish o'rtasidagi o'zaro munosabat muam- mosi „ Tarbiyasi qiyin " bolalar psixologiyasi, mustaqillik sharoitida tarbiyaning asosiy vazifalari.

1. O'quv faoliyatining psixologik mohiyati

   
   

1997 yilda qabul qilingan „Ta'lim to'g'risida"gi qonun va „KadrIar tayyorlash Milliy dasturida" shaxs kamoloti asosiy masala sifatida e'tkof etilgan.

O'quv maskani jamiyatning ijtimoiy institutlaridan biri bo'lib, jamiyatning buguni emas, balki kelajakka yo'naltirilgan rivojini belgilaydi. O'quv maskanining maqsadi — ta'lim va tarbiyadir.

O'quv faoliyati — shunday faoliyatki, unda shaxsning psixik jarayonlari shakllanadi va rivojlanadi, uning asosida yangi faoliyatlar yuzaga keladi.

O'quv faoliyati insonning butun hayoti davomida namoyon bo'luvchi uzluksiz jarayondir.

Rus psixologi A.N. Leontev inson faoliyatining psixik va amaliy shakllari mavjudligini hamda bola ongi aynan o'quv faoliyatida o'sishini ta'kidlaydi.

D.B. Elkonin esa o'quv faoliyatining xususiyatlarini ko'rsatib, uni mohiyati, mazmuni va o'zining namoyon bo'lish shakliga ko'ra ijtimoiyligini ta'kidlaydi.

O'quv faoliyati natijasida awalo o'quvchida o'zgarish yuz beradi. Uning mahsuli turii motivlar asosida qurilgan bo'lishi darkor. Bu 24

otivlar bevosita o'quvchi shaxsining o'sishi va rivojlanishi bilan bog'liq bo'lishi kerak. O'quv faoliyati ta'lim, o'qish va o'rganish

egan tushunchalar bilan bevosita bog'liqdir. Ta'lim — o'qituvchi va o'quvchi hamkorligidagi o'quv faoliyati, o'qituvchining bilim, ko'nikma va malakalarini o'quvchilarga o'rgatish jarayonidir.

Ta'lim jarayoni bevosita muayyan axborotni, harakatlarni, xulq- atvorning shakllarini o'zlashtirishga qaratilgandir. O'qish va o'rgatish tushunchalari o'quv faoliyati bilan bog'liq boiib, ular bilim, ko'nikma va malakalarni o'zlashtirishga, o'rgatishga xizmat qiladi.

O'quv faoliyatining besh elementi mavjud:

1. O'quv motivlari.

   
   

2. O'quv topshiriqlari.

   
   

3. O'quv harakatlari.

   
   

4. O'qituvchining nazorati.

   
   

5. O'qituvchining baholashi.

   
   

D.B. Elkoninning ta'kidlashicha, o'quv faoliyatining shakllan- tirilishi ayrim kishilar bajarilishini asta-sekinlik bilan o'quvchining o'ziga o'qituvchining ishtirokisiz mustaqil bajarish uchun o'tkazilishidir.

Ta'lim jarayoni alohida tashkil etiladigan hamda boshqariladigan faoliyat bo'lib, u o'quvchilaming o'quv faoliyatlarini tashkil etadi va ularni boshqaradi. Ta'lim jarayoni besh elementdan iborat:

1. Ta'limning maqsadi — nima uchun o'qitish kerak?

   
   

2. Ta'limning mazmuni — nimaga o'qitish kerak?

   
   

3. Ta'limning metodlari, usullari va pedagogik muloqot yo'llari.

   
   

4. Ta'lim beruvchi.

   
   

5. O'quvchi.

   
   

Ta'lim jarayonini tashkil etish — ideal va amaliy faoliyatning u yoki bu turini muvaffaqiyatli tashkil etish uchun zarur bo'lgan tashqi oiamning muhim ahamiyatli xossalari xususidagi axborotning o zlashtirilishidir, ya'ni:

-- faoliyatning ana shu barcha turlari tarkib topgan usullari va jarayonlarining o'zlashtirilishiga;

_t i , ^macisadga muvofiq keladigan usullar va jarayonlarni to'g'ri ranlash va foydalanishga bog'liq.