O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro davlat universiteti

 
 

---

43 
2-MAVZU. BRENDNI BOSHQARISHDA MARKETING 
TADQIQOTLARI 
 
2.1. Marketing tadqiqotlari haqida tushuncha 
2.2. Marketing tadqiqotlari bosqichlari 
2.3. Marketing tadqiqotlari turlari 
2.4. Marketing tadqiqotlarining afzalliklari va kamchiliklari 
2.5. Tashkilotning imkoniyatlarini baholash 
 
2.1. Marketing tadqiqotlari haqida tushuncha 
Marketing tadqiqotlari - bu bozor ma’lumotlarini yig’ish va tahlil 
qilish va boshqaruv qarorlarini qabul qilish bo’yicha tavsiyalar ishlab 
chiqish. Marketing tadqiqotlari maqsadli auditoriyani, samarali 
strategiyani, narxlarni, qadoqlashni va boshqalarni aniqlashga yordam 
beradi. 
Marketing muammolarining ikkita asosiy sababi bor: 
1) kutilmagan o’zgarishlar; 
2) rejalashtirilgan o’zgarishlar, ularning ba’zilari tasodifiy 
g’oyalar bo’lishi mumkin (masalan, iste’molchilar tomonidan taklif 
qilingan). 
Ko’pincha kompaniyalarning o’zlari muammolarini bilishmaydi. 
Masalan, sotuvlarning pasayishi, bozor ulushining pasayishi faqatgina 
alomatlar bo’lib, ularning paydo bo’lish sabablarini aniqlash 
muhimdir. 
Marketing tadqiqotlarini o’tkazishda ikki xil muammolar 
uchraydi. 
1. Marketingni boshqarish muammolari. Ular quyidagi hollarda 
paydo bo’ladi: 
- maqsadga erisha olmaslik; 
- 
maqsadlarga 
eng 
maqbul 
erishish 
usullarini 
tanlash 
variantlarining alternativalari. 
2. Marketing tadqiqotlari muammolari. Ular quyidagi hollarda 
paydo bo’ladi: 
- aniq ma’lumotlarning yetishmasligi; 
- ob’ektiv ma’lumotlarning yetishmasligi; 
- to’liq ma’lumotlarning yetishmasligi; 

---

44 
- o’z vaqtida ma’lumot yetishmasligi. 
Ushbu turdagi muammolar o’zaro bog’liq va yopiq siklni 
anglatadi, chunki ular bir-birini yaratishi mumkin. Shuning uchun, 
yuqorida tavsiflangan muammolardan qochish uchun ularni har 
tomonlama va umuman hal qilish zarur. 
Shunga 
asoslanib 
marketing 
tadqiqotlarining 
maqsadlari 
quyidagicha bo’lishi mumkin: 
• razvedka, ya’ni muammolarni aniqroq aniqlash va gipotezalarni 
sinash uchun mo’ljallangan dastlabki ma’lumotlarni to’plashga 
yo’naltirilgan bo’lishi; 
• tavsiflovchi, ya’ni real marketing holatining ayrim jihatlarini 
sodda tavsiflashdan iborat; 
• tasodifiy, ya’ni aniqlangan sabab-ta’sir munosabatlari 
mazmunini belgilaydigan farazlarni asoslashga qaratilgan bo’lishi. 
Marketing tadqiqotlarining maqsadi tavsiya etilayotgan ishlarning 
ko’lamini belgilaydi va shunga muvofiq tadqiqot xarajatlarini 
belgilaydi.