O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti

Falokatlar sodir bo`lgan yerlarga, so`ngan vulqonlar, cho`kkan 
kеmalarga turizm. Halokatlar sodir bo‟lgan hududlarga,masalan vayron bo‟lgan 
shaharlarni, u yerdagi mashhur binolarda sodir bo‟lgan mudhish voqealar va ko‟p 
odam halok bo‟lgan joylarga sayohat qilish. Ba‟zi turistlar u yerni to‟g‟irlashga 
yoki tozalashga yordam beradilar, ba‟zilari esa sur‟atga oladilar yoki shunchaki 
tomosha qiladilar.
 
Yevropadagi ba‟zi turistlar qamoqlarda o„tirgan kishilarning 
kameralariga kirib, 1-3 kun davomida jinoyatchilar boshidan kechirgan 
kechinmalarni boshlaridan o„tkazishni xush ko„radilar. Buning uchun turistlar 
kuniga 120 dollar to„lashga ham rozi bo„ladilar.
 
Xazina izlash turizmi. U ikki turga bo`linadi: 
1. Profеssional ekspеditsiyalar; 
2. Havaskorlar - sarguzasht nuqtai - nazaridan. Eski oltin konlaridagi mеtallni 
qayta tiklash, Hind okеani qirg`oqlaridagi qimmatli toshlarni izlash bu sayyohlik 
asosini tashkil etadi.
Shopping tur - xarid maqsadidagi turizmdir. Unda savdo do`konlaridan, 
supermarkеt, minimarkеtlardan xarid maqsadida tovarlar sotib olinadi. 
Qiziqish tur – sevimli mashg‟ulotlar bilan shug‟ullanish, vinoni tatib 
ko‟rish va baholash, kolleksionerlarning yig‟ilishi va boshqalar.
Hodisa tur - ommaviy bir martalik tadbirlarga sayohat: festival, mashhur 
artistlarning konsertlari, sport musobaqalarda ishqiboz sifatida, karnavalar, shahar 
kunlari va boshqalarda ishtirok etish.
Gastronom tur - turizmning bir ko‟rinishi bo‟lib, asosiy maqsad u yoki bu 
davlatning milliy taomlari bilan tanishishdan iborat. 
Gasrtronom tur, yoki gastrotur - mahalliy taomlar majmuasini tatib ko‟rish 
tadbiriga asoslangan. 
Gastronom turni qishloq va shahar guruhlariga bo‟lish mumkin. Qishloq 
gastroturi ekologik toza va tabiiy oziq-ovqat mahsulotlarga asoslangan, masalan, 
o‟rmonda yovvoyi mevalarni, uzumzorda uzumlarni, fermada sabzavotlarni 
termoq.

---

32 
Shahar gastroturi esa qishloq gastroturidan farqli ravishda fabrika yoki 
zavodlarga borish, oziq-ovqat mahsulotlarni ishlab chiqarish va ularni tatib 
ko‟rishni o‟z ichiga oladi. 
Gastroturda turistlarni har-xil joylarda xilma-xil taomlar bilan tanishtirish 
imkoni mavjud. Bu Fransuz va Balgar vino turlari, Gollandiya, Shvetsariya va 
Italiya pishloq turi, Germaniya, Avstraliya, Chexiya, Belgiya pivo turlari degani. 
Gastrotur turistlari quyidagi aholi ko‟rsatkichlarda ko‟rsatilgan:
 Oddiy turizmdan zerikkan turistlar uchun; 
 O‟zining ratsionaliga o‟zgartirish kiritmoqchi bo‟lgan turistlar uchun; 
 Ovqat shinavandalari uchun; 
 Ovqat tayyorlash bilan bog‟liq bo‟lgan kasb egalari uchun; 
 Turistik kompaniyalar o‟zining gastroturlarni tashkil etishlari uchun;
Mutaxassislarning fikricha, ovqatlanish muassasalaridan gastronomik turizmni 
har doim ham boshqa turizm turlaridan ajratish mushkul, chunki milliy taomlar 
sayohat qilgan davlat madaniyatining bir bo‟lagi hisoblanadi.