O‘zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi b
O'z-o'zini tarbiyalash usullari, usullari va vositalari Insonning fe'l-atvori va xulq-atvoridagi ba'zi kamchiliklarni bartaraf etish zarurati
tug'ilganda, aniq maqsadni belgilash va unga erishish zarurligini asoslash muhimdir. Ushbu
maqsadni ongga mahkam o'rnashguncha bir necha kun baland ovozda yoki o'zingizga aytish
foydalidir. Bundan tashqari, siz o'zingizni o'qitishning batafsil dasturini tuzishingiz va aniq
nimaga erishish kerakligini aniqlashingiz kerak. Albatta, oddiy dasturlardan boshlash yaxshidir,
masalan: shoshma-shosharlik qilmang, suhbatdoshingizga xalaqit beradigan yomon odatni engib
chiqing, so'zingizga rioya qiling. O'z-o'zini tarbiyalash bo'yicha tajriba orttirganingizda, dasturlar
yanada murakkablashishi, takomillashtirilishi va uzoq muddatli bo'lishi kerak. O'z-o'zini
tarbiyalash inson ongida u amalga oshirmoqchi bo'lgan harakatlar va xatti-harakatlarning taxminiy
aks etishi, u o'zida rivojlantirmoqchi bo'lgan xislatlari va fazilatlarini aniqlash tamoyiliga
asoslanadi. Agar shunday "aqliy dastur" shakllantirilgan bo'lsa, u odamni uni amalga oshirish
uchun amaliy harakatlar qilishga undaydi, irodaviy harakatlarning namoyon bo'lishi uchun rag'bat
yaratadi. Shu sababli, odamning fe'l-atvori yoki xulq-atvoridagi ba'zi kamchiliklarni bartaraf etish
zarurati tug'ilganda, aniq maqsadni belgilash va unga erishish zarurligini asoslash muhim, ba'zida
muddatlarni belgilash ham foydalidir.
O'z-o'zini tarbiyalash shaxsiyat rivojlanishining ma'lum darajasini, uning o'zini anglashini,
o'z harakatlarini boshqa odamlarning harakatlari bilan ongli ravishda taqqoslash bilan birga uni
tahlil qilish qobiliyatini nazarda tutadi. Shaxsning potentsial imkoniyatlariga munosabati, o'zini
o'zi qadrlashning to'g'riligi, kamchiliklarini ko'rish qobiliyati insonning etukligini tavsiflaydi va
o'z-o'zini tarbiyalashni tashkil etish uchun zarur shartdir. O'z-o'zini tarbiyalash inson tomonidan
shakllangan maqsadlar, harakatlar dasturi, dasturning bajarilishini nazorat qilish, olingan
natijalarni baholash va o'z-o'zini tuzatish asosida qurilgan o'zini o'zi boshqarish jarayonida amalga
oshiriladi. O'z-o'zini tarbiyalash usullari– o'z-o'zini tarbiyalash maqsadiga erishish yo'llari, shaxs
tomonidan qo'yilgan o'z-o'zini tarbiyalash vazifalarini hal qilish. O'z-o'zini tarbiyalash usullari o'z-
o'zini tarbiyalash faoliyatini amalga oshirish mantig'iga mos keladigan ketma-ketlikda taqdim
etiladi. O'z-o'zini tarbiyalashning maqsadlari va yo'nalishlarini aniqlash .
Ushbu bosqichdagi asosiy usullar quyidagilar.
