8.4. Rolikli konveyerlar Rolikli konveyerlar tekis, qirrasi chetga cho’kmaydigan yuklarni
yoki yuklarni tekis tagli idishda (yashiklar, paketlar, qutilar, savatlar,
bochkalar va boshqa shunga o’xshash yuklar) tashish uchun ishlatiladi.
Rolikli konveyerlar (8.5 – rasm, a) tayanchli roliklar 1, stanina 2 va
unga o’rnatilgan o’q 3 dan iborat. Ular tsexlar yoki omborlarda yuklarni
turli yo’nalishda, bir rolikli konveyerlardan ikkinchisiga uzatadi.
Gorizontal uchastkalarda yuklarni qo’l yordamida siljitiladi, qiya
uchastkalarda esa yuklar o’z og’irliklari ta’sirida harakatlanadi.
Kichik va o’rta o’lchamdagi konveyerlarning roliklari yukni butun
eni bo’yicha yaxlit tashiydi. Agar yuk juda enli bo’lsa, u holda oralari
ma’lum masofada qilib ikki rolik qo’yiladi. Eni katta rolikli
konveyerlarning burilish uchastkalarida harakat qarshiligini yengish
uchun ikkitadan rolik o’rnatiladi.
Ularning afzalliklari: konstruqtsiyalari oddiy, ishonchli va xavfsiz
ishlaydi. Kamchiligi: gorizontal uchastkada yukni qo’l yordamida
siljitish zarurligi, qiya tekislikda tezlikning bir xil emasligi uning
kamchiligiga kiradi.
109
8.5 – rasm. Rolikli konveyer. a) bir qatorli qo’zg’almas; b) ajratib biriktirilgan qo’zg’almas; v) tsilindrik yuklar uchun qiya rolikli; g) trubalar uchun qiya rolikli; d,e) qo’zg’aluvchan. Ayrim sanoat tarmoqlarida, ko’pincha, metallurgiya zavodlarining
prokat tsexlarida rolikli konveyerlar gravitatsion qurilma emas, balki
yuritmali qilib ishlatilmokda. Ular asosan gorizontal uchastkada
ishlatilib, yakka yoki guruhiy harakatlanadi. Odatda, rolikli konveyerlar
uzunligi 2…3 mm sektsiyalarda yig’iladi.
Roliklar asosan po’lat quvur, harakatlanmaydigan o’q va
podshipniklardan tashkil topadi. Roliklar diametri 55 dan 155 mm gacha
va uzunligi 160 mm dan 1200 mm gacha qilib tayyorlanadi.
Tayanch konstruktsiya (stanina) – to’g’ri va buriluvchi, bir va ikki
qatorli, bir qancha ustun va bo’ylama sektsiyalardan tashkil topgan.
Normal sektsiyalarning uzunligi 3000 mm gacha va ustunlar orasi
1000…1500 mm gacha bo’ladi. Tayanch konstruktsiya roliklar bilan
110
birgalikda to’g’ri chiziqli (9.6-rasm, a) va egri chiziqli (9.6-rasm, b)
rolikli konveyerlarning sektsiyasini tashkil etadi.
