170
Ikki shoxli (13.1-rasm, b) ilgakning
G-G
va
V-V
kesimlari
egilishga va har qaysi shoxga
ta’sir etuvchi hisobiy kuch
ta’siridan qirqilishga hisoblanadi. Yengil va o’rta
rejimli kranlardagi
ilgak oquvchanlik chegarasiga nisbatan hisoblanganda, mustahkamlik
zapasi 2 ga teng, og’ir va o’ta og’ir rejimlarda 2,25 ga teng deb olinadi.
Yuk ko’taruvchanligi yuqori kranlar uchun GOST 6619-69
bo’yicha bir va ikki shoxli plastinkali ilgaklar (13.1-rasm, a, b)
tanlanadi. Ular GOST 380-71 bo’yicha martenli VMSt 3
sp markali
po’lat, GOST 1050-60 bo’yicha po’lat 30 yoki GOST 6713-53 bo’yicha
16MS po’latlaridan parchinlab tayyorlanadi.
Ilgak osmasi (OS 24.191.08 “Podveski kryukovыe. Tipы i
osnovnыe razmerы” ga qarab) ikki turga bo’linadi: normal (13.2-rasm,
a) va qisqartirilgan (13.2-rasm, b). Normal ilgak osmasi oboyma 3,
tirgak 2, ilgak 1 dan va o’q 4 ga sharikli podshipniklar o’rnatilgan blok 5
dan tuzilgan.
13.2-rasm. Ilgak osmalari.
a) normal; b) qisqartirilgan.
Ilgak quyrug’i tirgakka podshipnik yordamida o’rnatilib gayka
bilan mahkamlanadi. Oboyma jag’lari bir-biriga
ikkita shpilka bilan
mahkamlangan.
Qisqartirilgan ilgak osmasining ilgagi qo’zg’aluvchan bloklar
orasida joylashib, uning o’qi tirgak o’rnida bo’ladi.
Sirtmoqlar.
Yuk ortish-tashish ishlarida universal yuk osish
organlari
sifatida ilgaklardan tashqari, yaxlit bolg’alangan va tarkibiy
qismlardan tuzilgan sirtmoqlar ham ishlatiladi (13.3-rasm). Ularning
171
shakli va o’lchamlari standartlashtirilmagan
va shuning uchun albatta
mustahkamlikka hisoblanishi kerak. Bu holda yaxlit bog’langan sirtmoq
xuddi bikr rama (statik aniqmas sistema) kabi hisoblanadi, tarkibli
sirtmoq xuddi sharnir sistemali tortqi kabi cho’zilishga, ko’ndalang
balka kabi egilishga va egri chiziqli ikki tayanchli
balka kabi ezilishga
tekshiriladi. Teshikning ichki yuzasi diametri yo’nalishida ezilishga
Lyame formulasi bo’yicha tekshiriladi, bunda
ruxsat etilgan kuchlanish
100 MPa dan oshmasligi kerak. Kam uglerod St 3,20 markali po’latdan
tayyorlangan sirtmoq ko’ndalang balkasining egilishga ruxsat etilgan
kuchlanishi 80...100 MPa chegarasida bo’lishi kerak. Bir xil yuk
ko’taruvchanlikka mo’ljallangan sirtmoqlarning o’lchamlari va
og’irliklari ilgak og’irligidan kichik bo’ladi, chunki sirtmoqga ta’sir
momentlar nisbatan kichik bo’ladi.
Dostları ilə paylaş: