12.7-rasm. Gidroyuritmali harakatlantirish mexanizmi sxemasi. Ikki qatorli VKD-650 gidromotorlar VKD-210 dan asosan ortiqcha
sektsiyasi borligi bilan farq qiladi.
Kichik momentli gidromotorlar ichiga, ya’ni tez aylanadigan valga
tormoz o’rnatiladi. Bu esa kichik o’lchamdagi tormozlarni qo’llashga
imkon beradi. Yuk ko’taruvchi mexanizmlarda gidrotsilindrli yuritma
ishlatilganda,
ularga
teskari
klapan
o’rnatilishi kerak, ya’ni
gidrosistemada bosim kamayganda yuk tushib ketmasligi uchun
167
harakatlanuvchi mexanizmlarda mexanik tormoz o’rniga gidrotsilindr
ishlatiladi.
Alohida yuritmali harakatlantirish mexanizmida gidroyuritma
ishlatilganda yurish g’ildiraklarini qiyshayishdan saqlash uchun
gidromotorlarning aylanishlarini sinxronlashtirishni ta’minlash kerak.
Bu esa elektr- gidravlik yoki gidravlik datchiklar orqali bajariladi. Yuk
ko’taruvchanligi 50 kN va oralig’i 17 m li ko’prik kran ikkita katta
momentli nasosli gidromotorlar 3 bilan harakatlantiriladi. Datchik 2
chetki balka 1 ga mahkamlanadi va asosiy balka 4 ga nisbatan chetki
balkadagi g’ildiraklarning qiyshayishiga bog’liq holda gidromotor 3 ga
uzatilayotgan ish suyuqligi orqali rostlanadi (12.8-rasm).
12.8-rasm. Gidroyuritmali kranning harakatlantirish mexanizmi sxemasi . 12.3.1. Ichki yonuv dvigatellari O’ziyurar va suzuvchi kranlarda hamda yuklagichlarda ko’tarish-
tushirish,
burish,
harakatlantirish,
ilgak
qulochini
o’zgartirish
mexanizmlari va o’zini harakatga keltirish uchun ichki yonuv dvigatellar
keng ishlatilmoqda. Bularda karbyuratorli va dizelli dvigatellardan
foydalaniladi. Ular benzin, solyarka moyi va dizel yonilg’isi bilan
ishlaydi. Afzalliklari: tashqi energiya manbaiga bog’liq bo’lmaydi, ishga
doimo shay turadi va FIK yuqori. Kamchiliklari: dvigatel valining
aylanish yo’nalishini o’zgartirish (reversivlash) mumkin emas, o’ta
nagruzkaga uncha chidamaydi, havo sovuq vaqtida yurgizib yuborish
qiyin, xizmat muddati unchalik uzoq emas.
Dizel dvigatelli yuritmalar karbyurator dvigatelli yuritmaga
qaraganda 30–40 % kam yonilg’i sarf qiladi; bundan tashqari, dizel
yonilg’isi benzinga nisbatan ancha arzon turadi. Shuning uchun ko’plab