O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti Ekologiya va geografiya kafedrasi

8-tajriba mashg’uloti

Oqova suvlarni koagulyant
va flokulyantlar yordamida tozalash

Ishning maqsadi: Suvni maqbul vodorod ko`rsatkichi (PH) va koagulyant miqdorini aniqlash uchun namunaviy koagulyantlash usuli bilan tanishish.


Nazariyma`lumotlar

Koagulyantlash–oqovasuvlarnireagentlar bilanishlovberishjarayonidir. Reagentlar sifatida alyuminiy yoki temir (III) tuzlaridan qo`llaniladi. Natijada suvdagi kichik dispersli va kolond qo`shilmalari birlashib (aglomeratlar hosil qilib), alyuminiy gidroksidi (Al(OH₃)) yoki temir gidroksidi (Fe(OH₃)) bilan birgalikda pig’a shaklida cho`kadi.

Koagulyasiyalash yo`li bilan tozalash tezligiga va samaradorligiga muhitning vodorod ko`rsatkichi (PH) kuchli ta`sir ko`rsatadi.
Barqaror gidrolizlangan ko`pvalentli Al<sup>3+</sup> ,Fe<sup>2+</sup>ionlarninghosilbo`lishiuningkattaligigabog’liqdir. Turli gidrolizlangan alyuminiy va temir tuzlarining
PH chegaralarining barqaror shakllariningmavjudligiquyidagi
1- rasmdako`rsatilgan.

g-ion/l



g-ion/l

1. 
   rasm. Alyuminiy (a) vatemir(b) tuzlarininghosilbo`lishigamuhitningvodorodko`rsatgichi (PH) ningta`siri.
   

Tarkibida yupqa dispersli kolloid qo`shilmalar tutgan oqova suvlariga flokulyantlarni qo`shish (ionlanuvchi funksional guruhlardan tarkib topgan polimer birikmalarni qo`shish) aglomeratlar hosil qilish va ularni cho`ktirish jarayonlarini tezlashtiradi.
Flokulyantlar guruhiga kraxmal, jelatin, sellyuloza efirlari, tabiiypolimerlarnikiritishmumkin. Hozirgi paytda flokulyantlar sifatida suvda eruvchan sintetik polimerlardan (masalan, poliakrilomid (-CN₂-CH-)_n dan) keng qo`llaniladi.
Flokulyantlar ishtirokida qo`shilma zarrachalarniyiriklashtirishjarayoniga, flokulyasiyadebataladi. Flokulyasiya jarayonida zarrachalar adsorbtsiyalangan flokulyant makromolekulalari orqali o`zaro birlashib, yiriklashadi.