O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
14.2.
Energiya balansi va uning turlari Energetika sohasida bozor islohotlarini chuqurlashtirish, energetika tarmoqlari korxonalarini boshqarishni takomillashtirish va ularning ish samaradorligini oshirish hamda shu asosda mamlakat energetika tizimining barqaror ishlashini ta’minlash, iqtisodiyot va aholining elektr energiyaga bo‘lgan ehtiyojini qondirish maqsadida quyidagilar mazkur sohaning ustuvor yo‘nalishlari deb hisoblansin: 1. Energetika tarmoqlarini monopoliyadan chiqarish tadbirlarini izchil amalga oshirish, davlat tomonidan tartibga solish darajasini pasaytirish, elektr energiyani sotish sohasida raqobat muhitini yaratish, xo‘jalik yurituvchi subektlarning elektr uzatish liniyalariga bog‘lanishlari uchun teng imkoniyatlar va shart-sharoitlar yaratish; Energetika tarmog‘ining yirik korxonalari–issiqlik elektr stansiyalari, markazlashtirilgan issiqlik elektr qurilmalari, elektr tarmoqlari korxonalari va boshqalarni bosqichma-bosqich aksiyalash; Ijtimoiy infratuzilma obektlarini loyihalash, qurilish-montaj va tuzatish ishlarini olib boruvchi korxonalar va tashkilotlarni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish, ular negizida nodavlat shakldagi korxonalar, shu jumladan, xususiy korxonalar tashkil etish; Energetika korxonalarini aksiyalashtirish, ishlab chiqaruvchi quvvatlar va elektr tarmoqlarini qayta qurish, texnik jihatdan qayta jihozlash va yanada rivojlantirish jarayonlariga chet el sarmoyalarini keng jalb qilish; 201 Elektr ishlab chiqarish, uni uzatish va sotish bo‘yicha boshqaruv tizimiga va xo‘jalik aloqalariga bozor tamoyillari va mexanizatsiyalarini joriy etish; Energetika quvvatlariga ko‘mir sanoatining o‘zaro bog‘liq va munosib rivojlanishini ta’minlash. 2. Energetika korxonalarini monopoliyadan va davlat tasarrufidan chiqarish hamda aksiyalashtirish masalalari bo‘yicha maxsus komissiyaning O‘zbekiston Respublikasi energetika va elektrlashtirish vazirligini tugatish va uning tarkibiy bo‘linmalari negizida ochiq aksiyadorlik jamiyati shaklidagi “O‘zbekenergo” davlat aksiyadorlik kompaniyasi (“O‘zbekenergo DAK”)ni tashkil etib, uning tarkibiga mustaqil yuridik shaxs huquqlari bilan “Ko‘mir” aksiyadorlik birlashmasini kiritish; “O‘zbekenergo” davlat aksiyadorlik kompaniyasi tuzilmasida elektr energiya uzatish bo‘yicha yuqori kuchlanishli tarmoqlar sho‘ba korxonasi “O‘zelektrtarmoq”ni tashkil etish; “O‘zbekenergo” davlat aksiyadorlik kompaniyasining elektr energiyani taqsimlash va sotish bo‘yicha mintaqviy sho‘ba korxonalarini tashkil etish to‘g‘risidagi takliflari qabul qilinsin. 3. Quyidagilar “O‘zbekenergo” davlat aksiyadorlik kompaniyasining asosiy vazifalari va faoliyati yo‘nalishlari etib belgilansin: - respublika iqtisodiyoti va aholisini elektr energiya bilan barqaror ta’minlash, respublika energetika tizimi ish rejimlarini boshqarish va muvofiqlashtirish; - elektr energetikasi va ko‘mir sanoatini rivojlantirishning qisqa muddatli va uzoq muddatli bashoratlarini hamda maqsadli dasturlarini ishlab chiqish, elektr energiya va ko‘mir ishlab chiqarish va iste’mol qilish balanslarini shakllantirish; 202 - ishlab chiqaruvchi quvvatlar va elektr tarmoqlarini, ko‘mir sanoati korxonalarini zamonaviy asbob-uskunalar va ilg‘or texnologiyalar asosida, shu jumladan, xorijiy sarmoyalar hisobiga qayta ta’mirlash, zamonaviylashtirish, texnika bilan qayta jihozlash va yanada rivojlantirish; - ko‘mir qazib olish bo‘yicha geologiya-qidiruv ishlarini muvofiqlashtirish, ko‘mir konlarini ochish va ko‘mir qazib olishning samarali tizimlari va usullarini joriy etish, uni ishlab chiqarishni kengaytirish hamda elektr va issiqlik energiyasini ishlab chiqarishda undan ustun darajasida foydalanish; - energiyaning qayta tiklanadigan, shu jumladan, noan’anaviy manbalarini rivojlantirish va joriy etish; - respublika korxonalari va tashkilotlari bilan birgalikda elektr energiya va ko‘mirni tejash, ulardan oqilona foydalanish va nobudgarchilikni kamaytirish chora-tadbirlarini ishlab chiqilishi va amalga oshirilishini tashkil etish. 4. Belgilab qo‘yilsinki: “O‘zbekenergo” davlat aksiyadorlik kompaniyasi O‘zbekiston Respublikasi energetika va elektrlashtirish vazirligi tomonidan tuzilgan shartnomalar va majburiyatlar bo‘yicha uning huquqiy vorisi hisoblanadi; Issiqlik elektr stansiyalari, issiqlik elektr markazlari, elektr tarmoqlarining viloyat korxonalari bosqichma-bosqich aksiyalarning nazorat paketini “O‘zbekenergo” davlat aksiyadorlik kompaniyasida saqlagan holda aksiyadorlik jamiyatlariga aylanib boradilar. 5. Mustaqil elektr energetikada nazorat bo‘yicha davlat agentligi (“O‘zdavenergonazorat” agentligi) tashkil etilsin. Belgilab qo‘yilsinki, “O‘zdavenergonazorat” agentligi o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga hisob beradi. 203 6. Quyidagilar elektr energetikada nazorat bo‘yicha davlat agentligining asosiy vazifalari etib belgilansin: - elektr energiya va ko‘mir ishlab chiqarish, tashish va iste’mol qilish sohasidagi me’yoriy hujjatlar va qoidalarni ishlab chiqish, tasdiqlash hamda ularning bajarilishini nazorat qilish; - elektr energiya va ko‘mir ishlab chiqarish, tashishda xavfsizlikni ta’minlashga qaratilgan profilaktik chora-tadbirlar ishlab chiqilishi va ularning amalga oshirilishini tashkil etish; - loyihalarni ekspertizadan o‘tkazishda hamda elektr energiya ishlab chiqarish, tashish va iste’mol qilish xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha yangidan qurilgan obektlarni qabul qilish ishlarida qatnashish; - yagona elektr tizimiga ulanadigan doimiy elektr stansiyalarda elektr energiya ishlab chiqarishni belgilangan tartibda lisenziyalash ishini tashkil etish. 7. O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, Davlat mulki qo‘mitasi boshqa manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga mazkur farmondan kelib chiqadigan o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar to‘g‘risida bir oy muddatda takliflar kiritilsin. 8. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston SSSR energetika va elektrlashtirish vazirligini tashkil etish to‘g‘risida” 1990-yil 28-sentabrdagi PF-57-son Farmoni o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin. 9. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi mazkur farmonni amalga oshirish yuzasidan o‘n kun muddatda qaror qabul qilsin. Energiyadan oqilona foydalanish sohasidagi munosabatlar ushbu qonun va O‘zbekiston Respublikasining boshqa qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi. 204 Qoraqalpog‘iston Respublikasida energiyadan oqilona foydalanish sohasidagi munosabatlar Qoraqalpog‘iston Respublikasining qonun hujjatlari bilan ham tartibga solinadi. Yuridik va jismoniy shaxslarning yoqilg‘i qazib olish, yoqilg‘i, issiqlik va elektr energiya (matnda bundan buyon energiya deb yuritiladi) hosil qilish, ularni qayta ishlash, saqlash, tashish, taqsimlash va sarflash (matnda bundan buyon energiya hosil qilish va uni sarflash deb yuritiladi) bilan bog‘liq faoliyati ushbu qonun amal qiladigan soha hisoblanadi. Energiyadan oqilona foydalanish sohasini huquqiy tartibga solish: - energiya hosil qilish va uni sarflash chog‘ida energiyadan samarali va ekologik jihatdan xavfsiz foydalanilishini ta’minlashga; - energiya jihatidan samarali texnologiyalarni ishlab chiqish va joriy etishni, arzonroq neft mahsulotlari, tabiiy gaz, ko‘mir va boshqa turdagi tabiiy yoqilg‘ilarni (matnda bundan buyon yoqilg‘i deb yuritiladi) qazib olish va hosil qilishni rag‘batlantirishga; - energiya hosil qilish va uni sarflash miqdori hamda sifatini o‘lchash va hisobga olishning aniq, to‘gri, bir xil bo‘lishini ta’minlashga; - energiyaning samarali hosil qilinishi va sarflanishi hamda uning sifati ustidan, energetika asbob-uskunalarining, energiya bilan ta’minlash va energiyani sarflash tizimlarining texnikaviy holati ustidan davlat tekshiruvi hamda nazoratini amalga oshirishgu qaratilgandir. Energiya hosil qiladigan va energiya sarflaydigan asbob-uskunalar hamda mahsulotga qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda energiya jihatidan samaradorlik ko‘rsatkichlari belgilab qo‘yiladi. Me’yoriy hujjatlarda energiya hosil qilish va uni sarflash chog‘ida energiyadan samarali foydalanish ko‘rsatkichlari, shuningdek, ishlab chiqarish jarayonlarida energiya sarflanishi, hududlar, binolar va inshootlarni isitish, harorati va namligini bir xilda saqlab turish, havosini 205 almashtirish, issiqlik, suv, gaz va elektr bilan ta’minlash, elektr bilan yoritish uchun energiya sarflash ko‘rsatkichlari belgilab qo‘yiladi. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|