O’ZBEKISTONTARIXIKAFEDRASI O’ZBEKISTONNINGENGYANGITARIXIFANI Mavzu:Kichiksanoathududlaringtashkiletilishivafaoliyati
KURS ISHI Reja: KIRISH
Asosiyqism:
O’zbekistondabozoriqtisodiyotigao’tishzarurativauningo’zigaxos xususiyatlari
Iqtisodiyotnitubdano’zgartirishvaislohetishda―o’zbekmodeli‖ningo’rniva ahamiyati
«O’zbekmodeli»ningasosiytamoyillari
XULOSA. ADABIYOTLARRO’YXATI. KIRISH Ma’lumki,O’zbekiston o’z mustaqilligini qo’lga kiritganidan so’ng sobiq sho’ro tuzumining umrini o’tab bo’lgan ma’muriy-buyruqbozlik, rejali-taqsimot tizimidan voz kechilib,butun dunyoda ―o’zbekmodeli‖ degan nom bilan haqli ravishda e’tirof etilayotgan o’ziga xos taraqqiyot yo’li Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan ishlab chiqildi va bugungi kunda o’zini to’la oqlamoqda. Mazkurmodeliqtisodiyotnimafkuradanholiligi,uningsiyosatdanustunligi,qonun ustuvorligi, davlatning bosh islohotchi bo’lishi, islohotlarning bosqichma-bosqich amalga oshirishi, kuchli ijtimoiy siyosat olib borish kabi muhim tamoyillarni o’z ichiga oladi.1 Yurtimiz istiqloli bizning oldimizda ulkan imkoniyatlar ochdi va xalqimiz uchun munosib hayot barpo etish, dunyo hamjamiyatidan munosib o’rin egallashdek yuksak maqsadlar yo’lida mustahkam poydevor bo’lib xizmat qilmoqda.
O’tgan davr mobaynida amalga oshirilgan ulkan ishlar tufayli yurtimizning barcha hudud va mintaqalari qiyofasi tubdan o’zgarib, obod bo’lib borayotgani, O’zbekiston o’zining barqaror iqtisodiy o’sish sur’atlari, izchillik bilan hayotga joriy etilayotgan keng qamrovli ijtimoiy dasturlari bilan jahon miqyosida yuksak e’tibor va e’tirofga sazovor bo’layotgani hammamizga, avvalambor, shu zaminda unib-o’sib kelayotgan yoshlarga xursandchilik va ertangi kunga ishonch bag’ishlamoqda. Eng muhimi, ana shunday o’zgarishlar tufayliyurtdoshlarimizning dunyoqarashi, ma’naviy olami izchil yuksalib, hayotga, mehnatga munosabati keskin o’zgarib bormoqda.2 Mamlakatimiz mustaqil taraqqiyot yo’lida o’z oldiga qo’ygan marralarga yetish, ya’ni rivojlangan demokratik davlatlar qatoriga kirish, xalqimizning hayot sifativadarajasiniyuksaltirishvayurtimizningjahonhamjamiyatidamunosibo’rin egallashida avvalo juda tez o’zgarib borayotgan bugungi zamon bilan hamnafas bo’lib, ertaga yo’limizda paydo bo’lishi mumkin bo’lgan turli muammo va tahdidlarni bartaraf etish haqida doimo o’ylab yashash zaruratini hayotning o’zi talab qilmoqda.
1Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг 2010 йил 12 ноябрдаги қўшма мажлисидаги ―Мамлакатимиздадемократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси‖ мавзусидаги маърузаси. -Т., 2010., 4-бет.
2Н.Тўхлиев.Тараққиѐтнинг ўзбекмодели.-Т.:2012.4-бет.
o’z navbatida xalqimizning irodasi, kuch-qudrati va bunyodkorona mehnati samarasiga, davlatimiz rahbari tomonidan olib borilayotgan siyosatga berilgan munosib bahodir.3 "O’zbek modeli" tushunchasining hayotimizga shiddat bilan kirib kelganiga buyilroppa-rosa22yilto’ldi.O’zbekistonRespublikasiPrezidentaIslomKarimov dastlab 1992 yilda chop etilgan "O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li" asarida o’zbek modelining mohiyati va shakl-shamoyillari hamda tamoyillarini belgilab bergan edi. Keyinchalik bu g’oya davlatimiz rahbarining 1993 yildagi "O’zbekiston - bozor munosabatlariga o’tishning o’ziga xos yo’li" kitobida, "Komsomolskaya pravda" gazetasi muxbiri savollariga bergan javobida, ijtimoiy- iqtisodiy sohadagi asarlari, nutq va maqolalarida yanada rivojlantirildi.
22 yil tarix uchun katta muddat emas. Lekin ana shu nisbatan qisqa davr mobaynida bu tushuncha shunchaki oddiy g’oya emas, balki ulkan hayotbaxsh kuch ekanligini to’la namoyon etdi. O’zbek modeli ikkita katta sinovdan muvaffaqiyatli o’tdi. Birinchi sinov - o’tgan asrning 90-yillarini o’z ichiga olgan yosh mustaqil mamlakatimiz boshidan kechirgan o’tish davri edi. Hali o’tish davri davom etayotgan pallada O’zbekiston postsovet maydonida birinchi bo’lib makroiqtisodiy barqarorlikka erishdi, sanoat va yalpi ichki mahsulot ishlab chiqarishda islohotdan oldingi yillardagi ko’rsatkichlardan o’zib ketdi. Boshqacha aytganda, inqirozdan rivojlanish orqali chiqib ketish birdan-bir to’g’ri yo’l ekanligini isbotladi. Ikkinchi sinov - 2008 yilda boshlangan global moliyaviy- iqtisodiy inqiroz bo’ldi. Taraqqiyotning o’zbek modeli nafaqat butun jahonni qamrab olgan moliyaviy-iqtisodiy inqiroz zarbalariga qarama-qarshi tura oldi,balkidunyodagi10mamlakatqatoridaiktisodiyo’sishningengyuqori (yiliga8-9foizdankambo’lmagan)sur’atlarinita’minladi.Yulboshchimizning shu munosabat bilan chop etilgan ―Jahonmoliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekistan sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va choradari‖asaridahamdamamlakatimizdajahoniqtisodiyinqiroziningsalbiy oqibatlarini bartaraf etish bo’yicha2009-2012 yillarga mo’ljallangan Inqirozga qarshi choralar dasturida O’zbekistan iqtisodiyotining inqirozdankeyingiyanadakuchli,barqarorvamutanosibrivojlanishikonsepsiyasi ilgarisurildi.Buiqtisodiyotnazariyasinirivojlantirishgaqo’shilgankattahissa edi.4 ―Shunidoimo yodda tutishimiz kerakki, hayot hyech qachon bir joydato’xtab turmaydi va erishgan natijalaribilan kifoyalanmasdan, dunyoda kechayotgantubo’zgarishlarjarayonidagio’zo’rnigahaqqoniyvatanqidiybahoberadigan,davrningtoboraortibborayotgantalablarivajahonbozoridakuchayibborayotganraqobatkurashigamosholdaqadamtashlaydigan davlatgina birinchi navbatda muvaffaqiyat qozona oladi‖5, -deb ta’kidlandi Prezidentimiz tomonidan.
3ИсломКаримов,Асарлар,17-жилд.-Т.:―Ўзбекистан‖.2011.223-бет
4И.А.КаримовЖаҳонмолиявий-иқтисодийинқирози,Ўзбекистоншароитидаунибартарафэтишнинг йўллари ва чоралари // – Т: Ўзбекистон, 2009. 16-бет
5ИсломКаримов,Асарлар,19-жилд.-Т.:―Ўзбекистан‖.2011.333-334-бетлар
Ishni bajarishda Prezidentimiz I.A.Karimovning tanlangan asarlari, shuningdek,O’zbekiston Respublikasi PrezidentiIslom KarimovningO’zbekiston Respublikasi OliyMajlisi Qonunchilik palatasi va Senatining 2010 yil
12 noyabrdagi qo’shma majlisidagi ―Mamlakatimizdademokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi‖ (Toshkent., 2010), ―Tarixiyxotira va inson omili – buyuk kelajagimizning garovidir‖ (Toshkent.,2012), ―Buyukva muqaddassan, mustaqil vatan‖(Toshkent., 2011), «Qadr qimmatim, tayanchim va iftixorimsan mustaqil O’zbekiston» (Toshkent.,2013)nomlirisolalari,shuningdek,PrezidentimizI.A.Karimovning
―O’zbekiston Mustaqillikka erishish ostonasida‖ (Toshkent., 2011), N.To’xliyevning ―Taraqqiyotningo’zbek modeli‖ (Toshkent.,2012) va davriy matbuot nashrlaridagi ma’lumotlar asosida yoritib berildi.