O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov

Reaktiv quvvatni avtomatik rostlash sxemasi 
Bu sxemada ishga tushuruvchi sifatida РН - 54 tipdagi 1Н minimal 
kuchlanishli rele olingan. Tarmoqda kuchlanishni kamayish bilan KK 
ulanish zanjirida 1Н ajratuvchi kontakt ishlaydi. Ulanuvchi kontakt esa 
tarmoqda kuchlanishini oshishi natijada uzilish zanjirida ishlaydi. Ruhsat 

---

94 
berilgan chegaradan kuchlanishini kamayganda, m-n 95% nominal 
kuchlanishda K.Q. kontaktor ulanish zanjiri vujudga keladi. 1Н ni ishlay 
boshlaydiva o‘z kontakti 1Н ni yopadi. 1В vaqt relesining chulg‘ami 
zanjirida 1В rele (2
÷
3) min. so‘ng uzib 1В kontaktni ulaydi. 
K.Q. ulangandan so‘ng tarmoqdagi kuchlanish oshadi. K.Q. o‘chib 
kolmasligi uchun, avtomatik ravishda ishga tushish vaqti kuchlanishi 
o‘zgaradi. Qo‘shimcha qarshilik D.S. g‘altagiga ketma-ket ulanadi va 
kuchlanishni chegaraviy kuchlanishdan oshishi (masalan, 105% 
U
n
) yo‘l 
qo‘ymaydi: 1Н rele ishga tushadi va o‘z kontaktini yopadi 2В vaqt relesi 
galtak zanjirida 2В vaqt relesi sabr vaqtli ajratuvchi kontaktini uzadi 
kontaktorning galtagini zanjirdan va K.Q. tarmoqdan uzadi. 

---

95 
1 В 
2 В 
К
qo’sh.
 
2 В 
К
uz.
 
К 
К 
К 
1Н 
 А faza 
 С faza 
В faza 
ДС 
2 ДС 
1 Н 
РС 
РС 
 ~ 380 V 
Kuchlanish pasaygandagi 1Н zanjiri
 
Kuchlanish ko‘paygandagi 1Н zanjiri 
Magistral operativ tok 
zanjiri 
Avtomat zanjiri 
1В – kuchlanish pasayganda 
qo‘shish 
2В – kuchlanish ko‘payganda 
uzish 
Kuchlanish pasayganda qo‘shish 
zanjiri 
Kuchlanish ko‘payganda uzish
zanjiri 
Q
o’
sh.z
anj
.