O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Bank – 
iqtisodiyotning me‘yorda amal qilishi uchun zarur bo‗lgan pul 
massasi harakatini tartibga soluvchi moliya-kredit muassasasi.
 
Har qanday bozor iqtisodiyotini tartibga solish mexanizmi asosan 
to‗rtta tarkibiy qismdan iborat bo‗ladi: narx, talab va taklif hamda 
raqobat. 
Bozor iqtisodiyotining muhim va umumiy belgilari quyidagilardan 
iborat: 

---

48 
- turli shakllardagi mulkchilikning mavjud bo‗lishi va unda xususiy 
mulkchilikning ustun turishi; 
- tadbirkorlik va tanlov erkinligi; 
- raqobat kurashning mavjudligi; 
- davlatning iqtisodiyotga cheklangan holda aralashuvi; 
- korxona va firmalarning ichki va tashqi shart-sharoitlar 
o‗zgarishlariga moslashuvchanligi. 
Har qanday iqtisodiy tizim singari bozor iqtisodiyoti ham 
iqtisodiyotning umumiy muammolarini ifoda etuvchi quyidagi 
savollarga javob topishi zarur: nima va qancha miqdorda ishlab 
chiqarish zarur? qanday texnika va texnologiya bilan ishlab chiqarish 
zarur? kim uchun ishlab chiqarish zarur?
Bozor iqtisodiyotining afzalliklari quyidagi jihatlar orqali ifodalash 
mumkin:
1) 
resurslarni taqsimlashning samaradorligi.
Bozor tizimi resurs-
larni samarali taqsimlashga yordam beradi. Bozor tizimi shaxsiy 
manfaatni shunday tartibda boshqaradiki, u jamiyat uchun mavjud 
resurslardan zarur tovarlarni talab darajasidagi miqdorda ishlab 
chiqarishni ta‘minlaydi; 
2) 
erkinlik.
Bozor iqtisodiyoti tizimining muhim afzalliklaridan biri 
shundaki, u shaxsiy erkinlik roliga ustuvorlik beradi. Ko‗plab ayrim 
shaxslar va korxonalar iqtisodiy faoliyatini uyg‗unlashtirish tashkil 
qilishning asosiy muammolaridan biridir. Bunday uyg‗unlashtirishni 
amalga oshirishning ikki usuli mavjud. Biri – markazdan boshqarish va 
majbur qilish tadbirlarini qo‗llash; ikkinchisi – bozor tizimi vositasi 
orqali ixtiyoriy hamkorlik. Faqat bozor tizimigina iqtisodiy faoliyatni 
majbur qilmasdan uyg‗unlashtirishga layoqatlidir. Bozor iqtisodiyoti 
tadbirkorlik va tanlash erkinligini namoyish qiladi, xususan shu asosda u 
muvaffaqiyatga erishadi. 
3)