O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

1-mavzu ―Iqtisodiyot nazariyasi‖ fanining predmeti. Iqtisodiy 
tizimlar 
 
1. Ijtimoiy-iqtisodiy ehtiyojlar va uning turlari. Iqtisodiy resurslar. 
2. Iqtisodiyot nazariyasi fanining vujudga kelishi va rivojlanish bosqich-
lari. 
3. Fanning predmeti va metodi. 
4. Fanning vazifalari, uning milliy va iqtisodiy g‘oyalarning rivojlanishi-
dagi roli. 
5. Ijtimoiy munosabatlar va iqtisodiy qonunlar.
Asosiy atama va tushunchalar 
 
Iqtisodiyot tushunchasi. Iqtisodiy faoliyatning mazmuni. Takror 
ishlab chiqarish fazalari. Ehtiyojlarning mazmuni va ularning 
turkumlanishi. 
Iqtisodiyotga 
oid 
bilimlarning 
shakllanishi 
va 
rivojlanishi. Iqtisodiyot nazariyasining fan sifatida shakllanishidagi 
asosiy oqimlar. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti. Iqtisodiyot 
nazariyasi fanining vazifalari. Iqtisodiy qonunlar va kategoriyalar. 
 
Mavzuning maqsadi: 
 
1. Iqtisodiyot nazariyasi nimani o‗rgatishini tushunish; 
2. Ehtiyojlar va resurslarning ijtimoiy iqtisodiy mohiyatini baholash 
va ularni tarkibiy qismlarga ajratish; 
3. Asosiy iqtisodiy maktablar va iqtisodiyot nazariyasi yo‗nalishlari 
o‗rtasidagi farqlarni aniqlash; 
4. Iqtisodiyot nazariyasi usullari va vazifalarini o‗rganish; 
5. Mikroiqtisodiyotni makroiqtisodiyotdan nima bilan farqlanishini 
aniqlash; 
6. ―Kategoriya‖, ―iqtisodiy qonunlar‖ kabi atamalarning mazmunini 
tushunish.
 
 
 
 
 
 

---

5 
Ma‘ruza
 
Iqtisodiyot nazariyasi fani va uning qonun-qoidalarini bilish uchun 
eng avvalo, iqtisodiyot va uning vazifalari to‗g‗risida tasavvurga ega 
bo‗lish lozim. Insoniyat hayoti va uning taraqqiyoti juda murakkab, ko‗p 
qirrali va g‗oyat chigal muammolarga boydir. Shu muammolarni yechish 
va o‗z ehtiyojlarini qondirish maqsadida kishilar turli yo‗nalishlarda, 
sohalarda faoliyat ko‗rsatadilar. Demak, insonning turli faoliyatlari ichida 
eng asosiysi, insoniyatning yashashi va uning kamol topishini 
ta‘minlaydigani moddiy va ma‘naviy ne‘matlar ishlab chiqarish va 
xizmatlar ko‗rsatishdan iborat bo‗lgan iqtisodiy faoliyatdir. 
Сheklangan iqtisodiy resurslardan unumli foydalanib, kishilarning 
yashashi, kamol topishi uchun zarur bo‗lgan hayotiy vositalarni ishlab 
chiqarish va iste‘molchilarga yetkazib berishga qaratilgan, bir-biri bilan 
bog‗liqlikda amal qiladigan turli-tuman faoliyatlar yaxlit qilib, bir so‗z 
bilan,