O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

taklifning narx bo‗yicha egiluvchanligi 
ko‗rsatkichi deyiladi. Bu ko‗rsatkich ko‗pincha oddiy qilib 
taklifning 
egiluvchanligi
deb ham ataladi.
Taklifning narx bo‗yicha egiluvchanligi (E
tf
) darajasi quyidagi 
formula bo‗yicha hisoblanadi: 
P
Q
Etf



Bu yerda: 

Q – taklif miqdorining foizli o‗zgarishi; 

P – narxlarning foizli o‗zgarishi. 
Taklif egiluvchanligiga ta‘sir ko‗rsatuvchi muhim omil, mahsulotga 
narxning mavjud o‗zgarishini hisobga olish uchun zarur bo‗lgan vaqt 

---

67 
oralig‗i hisoblanadi. Ishlab chiqaruvchi narxning mavjud o‗zgarishiga 
moslashish uchun qanchalik uzoqroq vaqtga ega bo‗lsa, ishlab chiqarish 
hajmi shunchalik katta o‗zgaradi va shunga mos ravishda taklifning 
egiluvchanligi ham yuqori bo‗ladi. Biz yuqorida vaqt omilining juda 
qisqa, qisqaroq va uzoq muddatli davrlaridagi taklifning o‗zgarishiga 
ta‘sirini tahlil qilib bergan edik. Bu ta‘sir taklifning egiluvchanligida 
ham o‗z ahamiyatini saqlab qoladi. 
Iste‘molchi tomonidan o‗zi uchun turli tovarlarning naflilik 
darajasining baholanishi iste‘molchining afzal ko‗rishi deyiladi.
Naflilik funksiyasi ma‘lum miqdordagi tovarlarga boshqa bir 
miqdordagi taqqoslashni bildiradi. Naflilikni mutloq ko‗rsatkichlarda 
o‗lchashning ahamiyati bo‗lmay, iste‘molchi tanlovini naflilik 
darajasining ketma-ket joylashuvi bilan izohlash mumkin. Bir 
to‗plamdagi tovarlar nafliligi boshqasidan qay darajada afzalligini 
ko‗rsatib berish mumkin emas. 
Naflilik 
funksiyasi 
iste‘mol 
qilinayotgan 
tovarlar(X,Y)dan 
olinayotgan naflilikning hosilasini ifodalaydi: 
XY
Y
X
U

)
,
(