O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

 Muvozanatlikni ta‘minlash vazifasi.
Bunda narx bozorda talab 
va taklifning hajmi va tarkibiga ta‘sir etish orqali ularni muvozanat 
holatiga keltiradi.
2.
 Qiymat va naflilikni o‗lchash vazifasi.
Narx qiymat va 
naflilikning puldagi ifodasi deb aytamiz, chunki qilingan sarf-xarajatlar 
va olingan natijalar (foyda yoki zarar) narxlar asosida hisob-kitob 
qilinadi.
3.
 Tartibga solish vazifasi.
Bozor holati (konyunkturasi) talab va 
taklif hamda ularning nisbatiga bog‗liq. Talabning ortishi muayyan 
tovarni ishlab chiqarishni kengaytirishi, askincha hol esa tovar 
ortiqchaligini, uni ishlab chiqarishni qisqsartirrish zarurligini bildiradi.
4.
 Raqobat vositasi vazifasi.
Narx raqobat kurashining eng muhim 
vositasi hisoblanadi. Ishlab chiqaruvchilar o‗z raqiblarini yengish uchun 

---

102 
narxni pasaytirish usulidan foydalanishlari mumkin. Demak, narxni 
o‗zgartirib turish usuli raqobatda keng qo‗llaniladi. 
5.
 Ijtimoiy himoya vazifasi.
Narx aholining kam daromad oluvchi 
ayrim qatlamlarini ijtimoiy himoya qilish vazifasini ham bajaradi. 
Narxning bu vazifasi tovar (xizmat)lar ijtimoiy dotatsiyalashgan narxlar 
bo‗yicha sotilganda bajariladi. Bunda ular davlat byudjeti va turli 
hayriya mablag‗lari hisobiga moliyaviy ta‘minlanadi.
Iqtisodiyotda amal qilib turgan barcha narx turlari narx tizimini 
tashkil qiladi.
Narxlar tizimida ularning ayrim turlarining iqtisodiy 
mazmunini qisqacha qarab chiqamiz.
Ulgurji narxlar.
Ishlab chiqaruvchilar tomonidan katta partiyadagi 
tovarlar bir yo‗la ko‗tarasiga sotilganda ulgurji narxlardan foydalaniladi. 
Ulgurji narxlar ishlab chiqaruvchilar va ta‘minlash-sotish tashkilotlari 
xarajatlarini qoplashi hamda ularning ma‘lum miqdorda foyda ko‗rishini 
ta‘minlashi zarur. Ulgurji narxlar tovar birjalari va savdo uylarida ham 
qo‗llaniladi.