O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI………….......................60
KIRISH
Yurtimizda so’nggi yillarda konchilik sohasi rivojiga ulkan e’tibor qaratilmoqda. Buning negizda konchilik sohasi rivojlanib borishi bilan bir qatorda ushbu sohaga bo’lgan talab ham ortib bormoqda.
Konchilik sanoati yangi zamonaviy bosqichi bo’lib, shaxta, rudnik, karyerlarning ish ko’lami kengayishi, texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarining oshishi bilan baholanadi.
Davlatimiz rahbari Sh. M. Mirziyoyev 2017 - yil Navoiy viloyatiga tashrifi vaqtida Konnchilik sanoati rivojiga, mavjud texnika - texnologiyalarni modernizatsiya qilishga e’tibor qaratdilar. Prezidentimiz tashabbuslari bilan 2017 - 2026 - yillarda konchilik tarmog’ida yangi loyihalar strategiyasini belgilab berdilar. Bunda yiliga 5 million tonna rudani qayta ishlash, 5 ming 300 ga yaqin ish o’rni yaratish ko’zda tutilgan. Yurtboshimiz o’zlarining so’zlarida “ Ilgari investorlarga o’zimiz taklif bilan chiqqan bo’lsak, bugun ular o’zlari yurtimizga kelib, mamlakatimizdagi investitsion muhit barqarorligini ko’rib hamkorlik qilish istagini bildirmoqda”,[1] - deb aytib o’tdilar.“Hozirgi davrda hech bir mamlakat, shu o’rinda O’zbekiston Respublikasi ham yaxlit o’z hududi bilan farqlanib turmaydi, ular geografik va siyosiy jihatdan dunyo hamjamiyatida ajralib turadi va aloqalar o’rnatadi. O‘zbеkistоn zаminidа mаvjud bo‘lgаn bоyliklаrgа egа mаmlаkаtlаr jаhоn hаritаsidа ko‘p emаs. Bu bоyliklаrning ko‘pchiligi hаli ishgа sоlinmаgаn”. [2] Bu so’zlardan ham hozirgi kunda Konchilik sanoatining jahon hamjamiyatidagi o’rni naqadar baland ekanligini anglashimiz mumkin.
O’zbekiston ham o’zining yer osti boyliklari bilan faxrlansa arziydi. Yurtimizda Mendeleyev davriy sistemasining deyarli barcha elementlari mavjud.
Hozirgi kunda 2.7 mingdan ziyod foydali qazilma konlari aniqlangan. Ulardan 100 ga yaqini mineral konlar bo’lib, 60 dan ortiq kon ishlamoqda. Razvedka qilingan konlar 900 dan ortiqni tashkil qiladi va ularning aniqlangan zahirasi 970 AQSH dollariga baholangan.
Har yili respublikamizdan 5.5 mlrd dollarga yaqin foydali qazilma qazib olinmoqda va shulardan mos ravishda yangi zahiralarni qidirishga ham e’tibor qaratilmoqda. Bir qаtоr fоydаli qаzilmаlаr, chunоnchi, оltin, urаn, mis, tаbiiy gаz, vоlfrаm, kаliy tuzlаri, fоsfоritlаr, kаоlinlаr bo‘yichа O‘zbеkistоn tаsdiqlаngаn zаhirаlаr vа istiqbоlli rudаlаr jihаtidаn butun dunyodа hаm yеtаkchi o‘rinni egаllаydi.
XX asr boshlarida konchilik sohasi jadal rivojlana boshladi. Dunyo miqyosida ushbu sohaga bo’lgan ta’lab ortib borishi bilan bir qatorda o’z davrining yetuk mutahassislari yetishib chiqdi. Bularga misol qilib professor B.I. Bokiy, akademik A.M. Terpigorov, akademik L.D. Shevyakov, A.A. Skochinskiy O’rta Osiyo mintaqasidan esa M.N. Agashkov, A.S. Burchakov, V.V. Rjevskiy, O’zbekistondan akademik V.R. Rahimov, professor B.R. Raimjonov larni aytish mumkin. Ularning har biri yozib qoldirgan kitob va qo’llanmalarida konchilik sohasi rivojiga ulkan hissa qo’shadigan ma’lumotlar qoldirishgan.
MDH davlatlarida turli qazib olish tizimiga ega konlar mavjud. Ular orasida qavatlarni nimqavatlarga ajratib qazib olish tizimi keng qo’llaniladi. Ushbu tizim ekspluatatsiya jarayonida yuqori unumdorlikka ega hisoblanadi.Turli kоn-gеоlоgik shаrоitlаrdа хаvfsizlik qоidаlаri hаmdа ekоlоgik tаlаblаrni hisоbgа оlish kаbi shаrtlаrni bаjаrgаn hоldа fоydаli qаzilmаlаrni qаzib оlаdigаn kоrхоnаlаrni lоyihаlаsh vа kelajak avlodga munosib zahira balansini qoldirish, tехnоlоgik jаrаyonlаrni mukаmmаl o‘rgаnib оlish hozirgi kun konchilik davri talabi hisoblanadi.