O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti
Yüklə 3,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2 – LABORATORIYA ISHI
DVIGATELNING UMUMIY TUZILISHINI O‘RGANISH 2.1. Ishdan ko‘zda tutilgan maqsad: Zamonaviy avtomobillarga o‘rnatilgan ichki yonuv dvigatellarining umumiy tuzilishi va asosiy ko‘rsatkichlarini o‘rganish. 2.2. Ish bo‘yicha qisqacha nazariy ma’lumotlar Zamonaviy avtotransport vositalariga asosan, porshenli ichki yonuv dvigatellari o‘rnatiladi. Avtomobillarga o‘rnatiladigan porshenli ichki yonuv dvigatellari quyidagi belgilari bilan klassifikatsiyalanadi: 1. Ishlatiladigan yonilg‘ining turiga qarab: yengil suyuq yonilg‘i – benzinda ishlaydigan va siqilgan suyuq gaz bilan ishlaydigan karbyuratorli dvigatellar, og‘ir suyuq dizel yonilg‘isida ishlaydigan dizel dvigatellari. 2. Yonuvchi aralashma hosil qilish usuliga qarab: silindr tashqarisida aralashma hosil qiluvchi karbyuratorli, injektorli dvigatellar va silindr ichida aralashma hosil qiluvchi dizel dvigatellari. 3. Ish aralashmasining alangalanishi bo‘yicha: elektr uchquni bilan alangalanadigan karbyuratorli, injektorli dvigatellar va siqish natijasida o‘z-o‘zidan alangalanuvchi dizel dvigatellari. 4. Ish jarayonini hosil qilish usuliga qarab: to‘rt taktli va ikki taktli dvigatellar. 5. Konstruktiv belgilari bo‘yicha: silindrlar soni va ularning joylashuv tartibiga qarab (vertikal qatorli, gorizontal qatorli yoki V – simon), gaz taqsimlash mexanizmining joylashuvi bo‘yicha – klapanlari yuqoriga yoki pastga joylashgan. Porshenli ichki yonuv dvigatellari quyidagi mexanizm va tizimlardan tashkil topgan: krivoship-shatunli mexanizm, gaz taqsimlash mexanizmi hamda va ta’minlash tizimlari. Bundan tashqari, karbyuratorli dvigatellarda majburan o‘t oldirish, dizel dvigatellarida esa yuritish tizimi bor. 10 Krivoship-shatunli mexanizm gazning kengayishdagi bosimini o‘ziga qabul qiladi hamda porshenning to‘g‘ri chiziqli ilgarilanma va qaytma harakatini tirsakli valning aylanma harakatiga o‘zgartirib beradi. 2.1 – rasm. Bir silindrli to‘rt taktli benzinli dvigatelning tuzilishi: 1 – GTMni yurituvchi shesterna; 2 – gaz taqsimlash vali; 3 – turtkich; 4 – prujina; 5, 6 – chiqarish va kiritish kollektorlari; 7 – karburator; 8, 11 – chiqarish va kiritish klapanlari; 9 – yuqori kuchlanish simi; 10 – o‘t oldirish svechasi; 12 – silindr kallagi; 13 – silindr; 14 – suv ko‘ylaklari; 15 – porshen; 16 – porshen barmog‘i; 17 – shatun; 19 – tirsakli val; 20 – karter. Gaz taqsimlash mexanizmi yonilg‘i aralashmasi yoki havoning silindrga kirishini hamda ishlatilgan gazlarni chiqarib yuborishni boshqarish uchun xizmat qiladi. 11 Ta’minlash tizimi benzin hamda havodan yonuvchi aralashma tayyorlaydi, uni dvigatel silindrlariga uzatadi va ishlatilgan gazlarni atmosferaga chiqarib yuboradi. Sovitish tizimi dvigatelning qizigan detallaridan ajralgan issiqlikni atmosferaga tarqatadi va uni eng qulay issiqlik rejimida ishlashini ta’minlaydi. Dvigatel suv yoki havo bilan sovitiladi. Suv bilan sovitiladigan dvigatelda suv g‘ilofi, havo bilan sovitiladigan dvigatelda esa maxsus sovitish qovurg‘alari bo‘ladi. Moylash tizimi dvigatelning ishqalanuvchi detallariga moy uzatib, ularning ilashishini kamaytiradi, uning detallarini qisman sovitadi, ishqalanuvchi yuzalarda vujudga keladigan yeyilish zarrachalarini yuvadi hamda moyni tozalab beradi. Yondirish tizimi karbyuratorli va injektorli dvigatel silindrlarida ish aralashmasini majburiy ravishda o‘t oldirish uchun elektr uchquni hosil qiladi va uni ma’lum tartibda silindrlarga yuboradi. Yuqori chekka nuqta (yu.ch.n.) porshenning tirsakli val o‘qidan eng uzoqlashgan silindr ichidagi yuqori turish holati. Pastki chekka nuqta (p.ch.n.) – porshenning tirsakli val o‘qiga eng yaqinlashgan silindr ichidagi pastki qolati. Porshen yo‘li – porshen bir chekka nuqtadan ikkinchi chekka nuqtagacha harakatlanganda bosib o‘tilgan masofa. Porshen yo‘li S porshenning har bir o‘tgan yo‘lida tirsakli val o‘z o‘qi atrofida ½ marta aylangandagi, ya’ni 180 0 burchakka burilgandagi masofa. Yüklə 3,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|