O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti
Yüklə 3,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3 – LABORATORIYA ISHI KRIVOSHIP-SHATUN MEXANIZMI TUZILISHI VA ISHLASH PRINSIPINI O‘RGANISH
|
2.6. Nazorat uchun savollar
1. Avtomobil dvigatellari yonuvchi aralashma hosil qilish usuliga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi? 2. Avtomobil dvigatellari ish aralashmasining alangalanishi bo‘yicha qanday turlarga bo‘linadi? 3. Avtomobil dvigatellari ish jarayonini hosil qilish usuliga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi? 4. Avtomobil dvigatellari silindrlar soni va ularning joylashuviga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi? 5. Silindrning ish xajmi deb nimaga aytiladi? 6. Dvigatelning ish xajmi deb nimaga aytiladi? 7. Porshen yo‘li deb nimaga aytiladi? 8. Silindrning to‘la xajmi nima? 9. Siqish kamerasining xajmi nima? 10. Ish sikli va takt deb nimaga aytiladi? 11. Dvigatel silindrlarining tartib raqamini belgilash qoidasini izoxlang. 12. Benzinli dvigatellarda yonish jarayonida harorat va bosim qancha? 13. Chiqarish taktida yonib bo‘lgan gazlarning xarorat va bosimi qancha? 14 3 – LABORATORIYA ISHI KRIVOSHIP-SHATUN MEXANIZMI TUZILISHI VA ISHLASH PRINSIPINI O‘RGANISH 3.1. Ishdan ko‘zda tutilgan maqsad: Talabalarni krivoship-shatun mexanizmiining vazifasi va dvigatelda kuchlarni uzatish va harakatni boshqa turga aylantirib berishdagi roli bilan tanishtirish. Mexanizmning asosiy detallarini va ularning dvigatel ish jarayonidagi rolini ko‘rsatish. 3.2. Ish bo‘yicha qisqacha nazariy ma’lumotlar Krivoship-shatunli mexanizm porshenning ilgarilanma-qaytma harakatini tirsakli valning aylanma harakatiga o‘zgartirib beradi. 3.1 - rasm. Bir silindrli porshenli ichki yonuv dvigateli krivoship- shatunli mexanizmi: 1- silindr; 2 – silindr kallagi; 3 – karter; 4 – porshen, 5 – porshen barmog‘i; 6 – shatun; 7 – tirsakli val; 8 – maxovik 15 Krivoship-shatunli mexanizm quyidagi detallardan tashkil topgan: silindrlar bloki, silindrlar blokining kallagi, silindr gilzalari, porshen va porshen halqalari, porshen barmoqlari, shatunlar, tirsakli val va uning podshipniklari (vkladishlari), maxovik va dvigatel karteri. Silindrlar bloki dvigatelning asosiy bazis detali bo‘lib, u tuzilishi jihatidan nisbatan murakkab hisoblanadi. Shuning uchun silindrlar blokini tayyorlash nisbatan qimmatga tushadi. Silindrlar blokini ishlash muddatini oshirish maqsadida yuk avtomobili va ayrim yengil avtomobili dvigatellarida uni gilzali qilib tayyorlanadi. Silindrlar bloki kallagi alyuminiyli qotishmadan tayyorlanadi. Bunday kallaglar yengil va issiqlikni yaxshi o‘tkazuvchan bo‘ladi. Bunday xususiyat dvigatelning siqish darajasini, quvvatini yonilg‘i tejamligini oshirish imkoniyatini beradi. Silindr ichida sodir bo‘ladigan ish siklining barcha jarayonlari porshen yordamida bajariladi. Porshen yuqori bosim va harorat sharoitida ishlaydi, bundan tashqari unga o‘zgaruvchan inersiya kuchlari ta’sir etadi. Shuning uchun porshen quyidagi talablarga javob berishi kerak: issiqlik o‘tkazuvchan, yedirilishga chidamli va yengil bo‘lishi kerak. Porshen halqalari o‘zining vazifasiga ko‘ra kompression va moy sidirgichli bo‘ladi. Kompression halqalar porshenning silindrda jipsligini ta’minlaydi. Natijada porshen yuqorisidagi gazlarni karterga o‘tishidan saqlaydi. Moy sidirgich halqalar silindr yuzasidagi ortiqcha moylarni sidirib karterga qayta tushiradi. Shu bilan moylarni yonish kamerasiga o‘tib ketishidan saqlaydi. Porshen halqalari maxsus cho‘yandan tayyorlanadi. Ayrim hollarda po‘latdan ham tayyorlanishi mumkin. Porshen barmog‘i porshen bilan shatunni o‘zaro sharnirli holda biriktirib turadi. Porshen barmog‘ini nisbatan yengil bo‘lishligi uchun uni kavakli qilib tayyorlanadi. Shatun porshenni tirsakli valning shatun bo‘yni bilan birlashtiradi. Shatun, shuningdek porshenning to‘g‘ri chiziqli ilgarilanma-qaytma harakatini tirsakli valning aylanma harakatiga o‘zgartirib berishga ham xizmat qiladi. Tirsakli val porshen orqali shatundan berilayotgan kuchni qabul qilib aylanma harakat qiladi. 16 Maxovik dvigatelning ishlashi jarayonida tirsakli valning bir tekis aylanishini ta’minlaydi. Ish yo‘li taktida maxovik energiya yig‘ib qo‘shimcha taktlarning bajarilishida va porshenning, chekka nuqtalardan o‘tishida tirsakli valning aylanishiga yordam beradi. Yig‘ilgan energiya hisobiga dvigatel o‘t olishini osonlashtiradi va avtomobilning o‘rnidan qo‘zg‘alishini yengillashtiradi. Yüklə 3,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|