Ularning tayyorlanishi Ichish uchun ishlatiladigan emulsiyalar Emulsium ad usum internum. Emulsiyalar - dispers faza va dispersion muhitdan tashkil topgan mikrogeterogen sistema boiib, bir-birida juda kam yoki mutlaqo erimaydigan suyuqliklar aralashmasiga aytiladi. Emulsiyalar dag‘al disperslangan (to‘lchilarning diametri 1 dan 50 mkm gacha) yoki mayda disperslangan (zarrachalar diametri 0,1 mkm) sistemadir. Amaliyotda ko‘proq qoilaniladigan cmulsiyalar suv bilan yog‘ aralashmasidan tayyorlanadi. Bunda «yog‘» shartli tushuncha boiib, bu faza yog‘simon moddalardan va mincral yogiardan hamda kimyoviy jihatdan esa na yogiar va na mineral yogiar bilan hech bir umumiylikka ega boimasligi mumkin (xloroform benzol va shunga o‘xshash pola: boimagan suyuqliklardan hosil boiishi mumkin). Shunga o‘xshash suyuqliklar emulsiyalarning ikki turini hosil qiladi (8-jadval):
E mulsiya turlari quyidagi usullar bilan aniqlanadi:
1. Parafinli plastinka usuli: yupqa qilib parafin surtilgan shisha plastinkaga bir to‘lchi emulsiya to‘izganda to‘lchi parafinga shimilib ketsa, s/m emulsiyasi ckanligi ma'lum bo‘ladi, agarda shimilib ketmasa, m/s emulsiyasi bo‘ladi.
2. Suyultirish usuli: moyning suvdagi emulsiyasiga oz miqdorda suv qo‘shib suyultirilganda aralashsa - m/s emulsiyasi, moy bilan aralashsa - s/m cmulsiyasi bo‘ladi.
3. Bo‘yash usuli: bunda dispcrsion muhit bo‘yoq bilan bo‘yaladi. Bir to‘lchi aniqlovchi cmulsiyaning ustiga suvda eriydigan bo‘yoq kukunidan, masalan, mctilen ko‘ki kukuni solib mikroskopda ko‘rilsa, agarda moyning suvdagi emulsiyasi bo‘lsa, dispersion muhit havorangga bo‘yalib, bo‘yalmagan yog‘ to‘lchilari shar shaklida ko‘rinadi, aksincha suvning moydagi emulsiyasi bo‘lsa, dispersion muhit bo‘yalmagan bo‘lib, to‘lchi ustida havorang kukun ko‘rinib turadi
Mavzu: Emulgatorlar va ularning xususiyatlari. Reja: 1.Emulgatorlar va ularning xususiyatlari.
2.Moylardan va mag‘izlardan emulsiya tayyorlash texnologiyasi.
3. Lonogen bo‘lmagan emulgatorlar
Emulgatorlar emulsiya tayyorlash uchun zarur ko‘ponent hisob- lanadi. Ularning dispers faza zarrachalari maydalik darajasini oshirish qobiliyati va shu mayda zarracha atrofida mustahkam parda hosil qilish xususiyatlari emulgator qimmatini belgilaydigan ko‘rsatkichlar hisoblanadi.
Bundan tashqari, emulsiya hosil qilish uchun cmulgatordan ketadigan miqdor hamda uning bor-yo‘qligi, qiymati, biofarmatscvtik xususiyatlari hisobga olinmog‘i shart.
Emulgatorlar farmakologik jihatdan ta'sir etmaydigan, ayniqsa, salbiy ta'sir ko‘rsatmaydigan modda bo‘lishi kerak. Dorixonada tayyorlanadigan emulsiyalarning ko‘pchiligi ichish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, moyning suvdagi emulsiyasi shaklida bo‘ladi. Emulgator sifatida yuqori molekulali moddalar ishlatiladi. Emulgatorlarning ko‘pchiligi tabiiy moddalardir. Yclimlar, shilimshiqlar, oqsil modda va boshqalar.
Sintetik va yarim sintetik moddalardan iborat ba'zi bir emulgatorlar yuqori molekulali moddalar bo‘lib, ularga tvinlar, spanlar va ularning hosilalari kiradi. Hamma emulgatorlar ionlanish xossasiga qarab 3 guruh- ga bo‘linadi. 1. lonogen emulgatorlar. 2. Ionogen bo‘lmagan cmulgatorlar. 3. Amfoter xususiyatiga ega emulgatorlar.
